Cỏ bạc đầu

1. Mô tả:

• Cây thảo sống nhiều năm, cao 7-20cm; thân rễ mọc bò.
• Lá thường ngắn hơn thân.
• Cụm hoa đầu gần hình cầu, đường kính 4-8mm; 1-3 bông hình trụ hẹp; 3-4 lá bắc hình lá, trải ra, dài tới 10cm, bông chét có 1 hoa. Ra hoa vào mùa hè.
• Quả bế hình trái xoan ngược, dẹp, trắng vàng, hơi có chấm.

2. Bộ phận dùng:

Toàn cây – Herba Kyllingae Nemoralis.

3. Nơi sống và thu hái:

Loài cỏ nhiệt đới, phân bố ở Ấn Độ, Mianma, Trung Quốc, Campuchia, Xri Lanca, Inđônêxia, Oxtrâylia, Châu Phi, Châu Mỹ.

Nước ta, cây mọc ở Lào Cai, Cao Bằng, Hà Nội, Ninh Bình, Thừa Thiên – Huế, Lâm Ðồng, thành phố Hồ Chí Minh, Tiền Giang, thường gặp ở vệ đường, trên các bãi hoang trong vườn.

• Thu hái: Có thể thu hái toàn cây quanh năm.
• Chế biến: Rửa sạch, dùng tươi hay phơi khô dùng dần.

4. Thành phần hóa học:

• Toàn cây có mùi thơm, thơm nhất là rễ
• Trong cây có tinh dầu. Hoạt chất chưa rõ.

5. Vị thuốc cỏ bạc đầu:

Tính vị, tác dụng:

• Cỏ bạc đầu có vị cay, tính bình, có tác dụng khu phong, giải biểu tiêu thũng, chỉ thống.
• Làm thuốc người ta dùng cỏ bạc đầu làm thuốc sát trùng, chữa sâu quảng, lở loét.
• Thường chỉ thấy dùng ngoài: Cây hái về rửa sạch giã nát, thêm ít muối vào đắp lên nơi sưng đau.
• Có người dùng sắc uống chữa ỉa chảy. Ngày dùng 10-16g dưới dạng thuốc sắc

Công dụng, chỉ định và phối hợp:

• Chữa Cảm mạo, uống làm cho ra mồ hôi.
• Ho gà, viêm phế quản, viêm họng sưng đau.
• Sốt rét, lỵ trực tràng, ỉa chảy;
• Ðòn ngã tổn thương
• Dùng ngoài trị rắn cắn, mụn nhọt, ngứa lở ngoài da, sâu quảng.

6. Liều dùng:

• Dùng 10-30g hay hơn, dạng thuốc sắc.
• Dùng ngoài giã nát cây tươi đắp tại chỗ hoặc đun nước để rửa chỗ đau.
• Còn làm thức ăn gia súc.

Bài thuốc có vị cỏ bạc đầu

Trị sốt rét với cỏ bạc đầu: Cỏ bạc đầu 60g sắc uống. Uống 4 giờ trước khi có triệu chứng sốt.

Trị ho gà, viêm khí quản, ho: Dùng cỏ bạc đầu 60g, sắc nước và chia làm 2 lần uống trong ngày.

Ðái ra dưỡng chấp: Dùng cỏ bạc đầu, cùi nhân (long nhãn) mỗi vị 50g, sắc nước uống.

Dùng ngăn, trị rắn cắn, mụn nhọt, viêm mủ da: Liều dùng 30 – 60g, dạng thuốc sắc.

Dùng ngoài, giã cây ra đắp hoặc nấu nước rửa. Ở Malaysia, người ta dùng thân rễ làm thuốc đắp trị chân đau.

Trị viêm gan, vàng da truyền nhiễm: Cỏ đầu tròn: 40 – 80g sắc uống hàng ngày.