Hồng bối diệp

A. Mô tả cây 

• Cây rau má lá rau muống là một loại cây nhỏ mọc hàng năm, thẳng đứng, cao 0,2-0,4cm thân nhẵn.
• Lá phía dưới hình mắt chim hay hình trứng có khi gốc hình tim, mép có răng cưa hay hơi chia thùy nhỏ, cuống dài, những lá sau hình 3 cạnh, chia lông chim, thùy tận cùng hình trứng hơi 3 cạnh, răng cưa to thô, lá ở trên hình 3 cạnh dài, không cuống, có tai và ôm vào thân. Cụm hoa hình đầu, hình trụ, dài 8-9 mm, rộng 4mm, thường tụ 2-4 chiếc, cuống gầy, dài 3-6cm.
• Hoa màu hồng hay hơi tím. Qủa bế dài 5,5mm, có gợn ngắn.

B. Phân bố, thu hái và chế biến 

Cây mọc hoang ở khắp bãi hoang, dọc bờ ruộng, hàng rào, ven đường. Còn thấy mọc ở các nước nhiệt đới châu Á và miền nam Trung Quốc. Dùng toàn cây (cành hoa lá) thu hái quanh năm. Hái về sao khô hoặc sao vàng 

C. Thành phần hóa học 

• Cả cây chứa stearin, glucosid và ít alcaloid (Võ Văn Chi, 1991).
• Phần trên mặt đất của cây rau má lá rau muống chứa alcaloid nhanapyrolizilin là senkirkin và domorin ở phần trên mặt đất của cây rau má lá rau muống (CA. 106, 1987, 135282 w).

D. Vị thuốc Rau má lá rau muống

Hình ảnh vị thuốc rau má lá rau muống

Tính vị: vị đắng, tính mát.

Tác dụng: thanh nhiệt, giải độc, lợi thủy, lương thuyết, thường dùng chữa viêm họng, ho, tiêu chảy, mụn nhọt…

E. Liều dùng 

• 30-40g, có khi hơn, dùng luôn trong 3-4 tháng.
• Dùng ngoài không kể liều lượng.

Kiêng kỵ:

• Phụ nữ có thai không nên dùng.

Bài thuốc có vị Rau má lá rau muống

Chữa cảm sốt, viêm đường hô hấp trên, đau họng, lở miệng:
Cây rau má, lá rau muống: 30 -50g tươi hoặc 15 – 30g cây rau má lá rau muống khô sắc với 400ml nước còn 100ml, chia 3 lần uống/ngày hoặc ngậm và nuốt từ từ. Dùng liên tục cho đến khi khỏi hẳn.

Chữa viêm họng: Rau má lá rau muống tươi 30g, rễ cỏ tranh, mỗi thứ 30g, sắc nước uống trong ngày. Dùng đến khi hết đau họng.

Mụn nhọt: Dùng 50-100g toàn cây rau má lá rau muống tươi nấu nước rửa hằng ngày. Bên ngoài dùng lá tươi và hoa giã nhỏ đắp vào chỗ bị mụn nhọt.

Ho lâu ngày: Cây rau má lá rau muống 30g, mộc hồ điệp 10g, nga bất thực thảo 20g, sắc với 500ml nước còn 100ml chia 2 – 3 lần uống trong ngày. Dùng liên tục từ 10 – 30 ngày.

Viêm đường tiết niệu: Rau má lá rau muống 40g, mã đề 30g, dây bòng bong 30g, cây chó đẻ 20g. Sắc uống 7 – 10 ngày.

Chữa tiêu chảy: Rau má lá rau muống 12g, lá ổi 12g, sắc lấy nước, chia ra 2 lần uống trong ngày.

Chữa chín mé (sưng buốt đầu ngón tay): Hái một nắm rau má lá rau muống tươi, giã nát, đắp lên chỗ sưng đau, băng cố định lại.

Chữa viêm thận cấp: Rau má lá rau muống: 15g, lá diễn 15 g, xa tiền thảo (mã đề) 12 g, sắc lấy nước chia ra 3 lần uống trong ngày.

Chữa hậu bối, nhọt độc, sưng vú: Hái một nắm rau má lá rau muống tươi, giã nát với chút đường đỏ, đắp lên chỗ sưng đau, dùng băng cố định lại.

Tham khảo

• Vị thuốc mới chỉ thấy dùng trong phạm vi nhân dân, dùng tươi giã nát đắp chữa mụn nhọt, sắc uống để Chữa ho lâu ngày, hoặc ho lao và chữa sốt.
• Nước sắc dùng nhỏ mắt chữa đau mắt, nhỏ vào taibị viêm, rửa mụn nhọt.
• Có nơi dùng như rau, vị đặc biệt, hơi chua và hơi đắng.
• Tại Trung Quốc, còn sử dụng để chế thuốc tiêm, chữa viêm đường hô hấp trên ở trẻ nhỏ đạt kết quả tốt.