Mô tả
- Áp chích thảo là cây thân thảo, rễ phình thành củ, nhiều rễ nhỏ thành chùm.
- Cây cao từ 25-60cm, thẳng đứng hoặc hơi bò, thân chia nhánh, nhiều đốt. Ở mỗi đốt có thể mọc rễ. Phần dưới thân cây nhẵn, phần trên có lông tơ.
- Lá thuôn dài hay có hình mũi mác, mềm, phía dưới có bẹ ôm lấy thân. Lá dài từ 3-9 cm, rộng 1-2 cm, không có cuống.
- Hoa mọc thành chùm không cuống, có 3 lá đài màu xanh và 3 cánh hoa màu xanh lơ, dài khoảng 10 – 13cm, bông nhỏ khoảng 7 -12mm.
- Quả hình thoi, thường được bao hoa bao bọc dài khoảng 5-6mm, rộng 4-5mm, giữa bị thắt nhỏ lại.
Phân bố
Áp chích thảo mọc hoang ở những bãi ruộng ẩm ướt. Cây Áp chích thảo được tìm thấy nhiều ở Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Triều Tiên.
Bộ phận dùng
Toàn cây cắt bỏ rễ con và phơi sấy khô.
Vào khoảng tháng 5-6 (cuối mùa hoa), người ta cắt toàn bộ cây Áp chích thảo về, cắt bỏ các rễ con, bó thành từng bó để phơi hoặc sấy khô.
Thành phần hóa học
Trong cây có delphin, commelinin, flavocommelin, awobanin. Hạt chứa dầu béo
Vị thuốc Áp chích thảo
Hình ảnh vị thuốc Áp chích thảo
Vị thuốc áp chích thảo được dùng gồm thân cây và lá phơi khô.
Tính vị: Vị ngọt, nhạt, tính hàn.
Quy kinh: Kinh tâm và tiểu trường
Công năng:
- Vị thuốc Áp chích thảo có tác dụng thanh tâm hỏa, trừ phiền nhiệt, lợi tiểu tiện, sốt khát nước.
- Dùng chữa tâm phiền, viêm đường tiết niệu, tiểu tiện đỏ và ít, tiểu tiện khó.
- Chữa các bệnh nhiệt, đờm ẩm, đinh sưng, trẻ sốt cao co giật, phát cuồng, bứt dứt, động kinh, mình mặt sưng phù do khí (khí thũng), miệng lưỡi lở, nhiệt lỵ, rắn cắn, chó cắn, mụn nhọt.
- Giải độc, dùng giã ngoài đắp nơi đầu gối sưng đau.
Liều lượng
Ngày dùng 6-10g.
Chống chỉ định: Người thấp nhiệt và phụ nữ có thai không được dùng.
Bài thuốc có vị Áp chích thảo
Trị tiểu ít, nước tiểu đỏ đậm: Áp chích thảo 12g, Mộc thông 6g, Sinh địa 9g, Cam thảo 3g sắc uống (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Trị mắt mở, mặt đỏ, nhức đầu, nóng sốt âm ỉ: Dùng Áp chích thảo 12g, Thanh hao 9g sắc uống (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Trị các bệnh thuộc tâm nhiệt, miệng lở: Dùng Áp chích thảo 12g, Mộc thông 3.5g, Cam thảo 0.5g, Qua lâu căn 3g sắc uống ngày 3 lần. (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
Chữa phù thũng do tim: Áp chích thảo 15g, Xích tiểu đậu 30g, nước 300ml sắc còn 100ml chia 3 lần uống trong ngày.
Chữa viêm niệu đạo, tiểu tiện đau buốt: Áp chích thảo: 15g, Thông thảo 5g, Sinh cam thảo 5g, Qua lâu căn 10g, Hoàng bá 5g, nước 600ml sắc còn 200ml chia 3 lần uống trong ngày.