Mục lục
1. Mô tả
- Dây leo có thân mềm, nhẵn với những vạch dọc, dài 2 – 4m. Rễ rất dài, mọc bò ngang. Lá mọc so le, hình ba cạnh, gốc bằng, đầu tròn, dài 3 – 9 cm, rộng 2 – 6cm, mặt trên màu lục sẫm, mặt dưới nhạt như có phấn trắng, gân hình chân vịt, nổi rõ ở mặt dưới, cuống lá dài dính vào trong phiến lá.
- Cụm hoa mọc thành tán ở kẽ lá, hoa nhỏ, màu lục vàng, có cuống rất ngắn.
- Quả hạch, hình trứng, hơi dẹt, khi chín màu đỏ tươi, hạt hình móng ngựa có cạnh và u lồi.
- Mùa hoa: tháng 4 -6 , mùa quả: tháng 7 – 9.
2. Phân bố, sinh thái
Trên thế giới, lõi tiền phân bố ở Trung Quốc, Lào, Ấn Độ, Thái Lan, Philippin. Ở Việt Nam cây phân bố rải rác khắp nơi, từ vùng núi thấp (dưới 600m) đến trung du và đồng bằng.
Lõi tiền là loại dây leo nhỏ, thường xanh hoặc có thể hơi rụng lá vào mùa đông ở các tỉnh vùng núi phía bắc. Cây ưa ẩm, chịu bóng nhưng có thể mọc ở nơi được chiếu sáng nhiều. Cây thường leo lên những cây bụi ở bờ nương rẫy, ven rừng hoặc bờ rào quanh làng.
3. Bộ phận dùng
- Toàn cây và lá, thu hái quanh năm, dùng tươi hay phơi khô.
4. Thành phần hóa học
- Thân và rễ lõi tiền chứa một số alkaloid thuộc nhóm hasubanan
5. Vị thuốc Lõi Tiền
Hình ảnh vị thuốc Lõi tiền
Tính vị: Lõi tiền có vị đắng, tính mát.
Tác dụng: Tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, tiêu thũng.
Công dụng: Dây lõi tiền còn là một vị thuốc dùng trong nhân dân, chữa các triệu chứng tiểu tiện khó khăn, phù nề, có nơi còn dùng Chữa ho.
6. Liều lượng
- Liều dùng hàng ngày 30g cây tươi, sắc với nước cho đặc mà uống trong ngày
- Dùng cây phơi khô với liều 6-12g.
Bài thuốc có vị Lõi tiền
Thuốc thông tiểu, trừ thấp:
- Dùng dây lõi tiền 10g khô (hoặc 20g tươi), mã đề 6-10g, đậu đen 10g, mộc thông 6g. Sắc lấy nước đặc, chia nhiều lần uống trong ngày.
- Dùng chữa các triệu chứng tiểu tiện khó khăn, đái buốt, phù, chân tay sưng nhức, đau ở khớp xương.
Chữa đái dắt, đái buốt:
Dùng dây lõi tiền 15g khô (hoặc 30g tươi), hay dùng rễ lõi tiền 10g khô (hoặc 20g tươi) sắc nước uống thay trà trong ngày.
Chữa trĩ ngoại, phụ nữ sa tử cung:
Dùng rễ dây lõi tiền nấu nước xông, ngày 1 lần. Trường hợp bệnh mới phát, chỉ xông 2-3 ngày là khỏi.
Chữa mụn nhọt hay tái phát:
Dùng dây lõi tiền 12g, có thể thêm đương quy 8g, cành lá ngải cứu 8g, sắc nước uống thay nước trong ngày.
Đau xương khớp do phong tê thấp:
Dùng dây lõi tiền 10g khô (hoặc 20g tươi), hạt ý dĩ 10g, cốt khí củ 10g; sắc lấy nước, chia nhiều lần uống trong ngày.