Màng hạt gấc được dùng để hỗ trợ điều trị bệnh khô mắt, giúp tăng cường thị lực, do nó là nguồn cung cấp dồi dào vitamin A. Theo nghiên cứu, gấc là quả có hàm lượng beta-carotene cao nhất trong các loại quả và rau. Lycopene trong gấc cao gấp 70 lần cà chua, lượng beta-carotene trong gấc cao gấp 10 lần cà rốt và khoai lang. Vì vậy, gấc được dùng để tăng cường thị lực, giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng, ngăn ngừa đục thủy tinh thể, tăng khả năng biễn dịch, tăng sức đề kháng cơ thể, chống oxy hóa, chống lão hóa tế bào.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy gấc chứa các loại protein có thể ngăn cản sự phát triển của các tế bào ung thư. Để triển khai sản xuất dầu gấc với chất lượng cao và số lượng lớn, cần có vùng nguyên liệu riêng, đảm bảo tư giống cây trồng, kỹ thuật chăm sóc, thu hái và chế biến nhằm đạt được hàm lượng hoạt chất cao nhất. Chính vì vậy, công ty Tuệ Linh đã triển khai vùng trồng nguyên liệu gấc tại nhiều tỉnh thành phía Bắc, tiêu biểu như vùng trồng gấc của Tuệ Linh tại xã Thái Hòa, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa, với diện tích trải dài hơn 15 hecta trồng gấc.

Gấc nơi đây được trồng là giống gấc nếp, giống gấc tuy quả nhỏ nhưng cho hàm lượng hoạt chất cao nhất và trồng có kiểm soát theo tiêu chuẩn quốc tế. Vùng đất này trước kia bao đời người nông dân trồng lúa nhưng thu nhập bất bình vì đất đai tại đây khá cẳng cỗi, khô hạn. Sau khi đi khảo sát và tìm hiểu, công ty Tuệ Linh nhận thấy thủ nhữa khí hậu nơi đây rất thích hợp để trồng gấc.

Vì vậy công ty đã đầu tư vào việc hỗ trợ bà con chuyển đổi mô hình trồng lúa sang trồng gấc. Theo đó công ty cung cấp cây giống là chuẩn giống gấc nếp, giống gấc cho hàm lượng hoạt chất lycopen và beta-carotene cao nhất. Đối với gấc nếp, quả thường nhỏ hơn so với các giống gấc khác.

Khi chín, vỏ đỏ hoàn toàn, cùi mỏng, bổ ra ruột rất đỏ, màng mỏng nhưng chứa hàm lượng tinh dầu lớn. Giống gấc chuẩn chưa đủ để hàm lượng hoạt chất cao nhất thì quá trình chăm sóc cây gấc phải tuân thủ nghiêm ngặt theo các tiêu chuẩn kỹ thuật của công ty đề ra. Không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, tất cả phân sử dụng là phân xanh, phân chuồng phải được ủ ngoại mục.

Thời gian bón phân, hàm lượng, trình tự bón như thế nào đều được ghi vào hồ sơ theo dõi. Với các trồng này, không chỉ mang lại chất lượng cao nhất cho quả gấc, nguyên liệu đầu vào cho sản phẩm sạch đạt chuẩn, mà còn góp phần xoa đói giảm nghèo cho các hộ nông dân. Mỗi hecta gấc trồng theo mô hình mới của tuệ lĩnh sẽ thu được khoảng 20 tấn gấc.

Người nông dân có thể thu về gần 140 triệu chiều mười hecta, thu nhập cao và ủng hộ. Nhiều thông tin hơn hẳn so với việc trồng lúa trước đây, khiến người nông dân rất vững tin vào mô hình mới này. Việc trồng gấc nếp theo tiêu chuẩn quốc tế mang lại nhiều lợi ích, không chỉ giúp dược liệu có hoạt tính cao, lăng suất tốt, mà còn giúp xóa đói giảm nghèo cho người dân tại khu vực Triệu Sơn.

Ngoài ra, với vùng dược liệu được kiểm soát của công ty Tuệ Linh, người dùng hoàn toàn có thể yên tâm với việc sử dụng dầu gấc đạt tiêu chuẩn hàm lượng hoặc chất cao, hiệu quả điều trị tốt. Dầu gấc này là dấu gấc nếp, là cho năng suất cao. Đầu ra thì công ty Tuệ Linh thu mua, và giá cả thì cao so với thị trường.

Nhằm đảm bảo cung cấp đủ nguồn nguyên liệu đầu vào sạch cho quá trình sản xuất dầu gấc, Tuệ Linh vừa giúp bà con nông dân làm giàu. Trong thời gian tới, công ty tuệ lĩnh dự định sẽ mở rộng vùng trồng gấc sạch với diện tích có thể lên tới 100 hecta. Với kinh nghiệm và sự đồng lòng của bà con nông dân, công ty tuệ lĩnh tin rằng môi hình liên kết này sẽ có phần xóa đói giảm nhau bền vững cho người nông dân, cũng là giúp tuệ lĩnh chủ động, kiểm soát và khẳng định chất lượng từ nguyên liệu đầu vào, giúp sản phẩm của tuệ lĩnh đạt hiệu quả cao nhất người tiêu dùng yên tâm sử dụng.

Xem thêm: Vì sao dầu Gấc được nhiều người sử dụng

Chia sẻ

Chia sẻ

• Một cuộc khảo cứu đối với đàn ông, bao gồm cả những người có tiền sử mắc bệnh tim mạch và những người khoẻ mạnh, bình thường. Các nhà giáo sư đã đi tới kết luận, những người có hàm lượng Lycopene cao sẽ giảm được 50% nguy cơ bị các bệnh tim mạch.
• Ở Việt Nam, các giáo sư của Học viện quân y, Viện Quân Y 108, Viện Dinh Dưỡng đã chỉ ra những tác dụng tốt của dầu gấc trong dùng dầu gấc làm giảm lượng cholesterols trong máu, phòng chống nguy cơ đột quỵ và các bệnh về tim mạch, ngăn chặn nguy cơ ung thư gan nguyên phát, phòng chữa bệnh dạ dày tá tràng…

Do vậy, gấc không chỉ giúp trẻ em chống khô mắt, mờ mắt, phát triển trí tuệ, giúp phụ nữ có làn da hồng hào, tươi trẻ, tăng sức đề kháng với bệnh tật mà còn giúp nam giới ngăn chặn nguy cơ ung thư gan, u xơ tuyến tiền liệt. Vì vậy, hãy sử dụng dầu gấc thường xuyên để đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh cho cả gia đình bạn.

 
Xem thêm: VTV2 đưa tin về vùng trồng cà gai leo chuẩn sạch quốc tế GACP WHO lớn nhất ở Việt Nam

Chia sẻ

Chia sẻ

Vụ xuân này, nhiều hộ dân ở Bắc Ninh lại được tiếp cận một loại cây trồng mới có triển vọng giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Đó là cây gấc do doanh nghiệp Tuệ Linh đầu tư triển khai sản xuất tại các xã ở Bắc Ninh

Quả và hạt loại cây này dùng để chế biến vitamin A, dầu gấc, một loại dược liệu quý hiếm cung cấp cho thị trường trong nước và quốc tế.

Thực tế sản xuất gấc nguyên liệu để chế biến loại dược phẩm được triển khai ở một số vùng khác đã mang lại hiệu quả kinh tế khá cao.

• Theo hoạch toán một khóm gấc từ 2 đến 3 cây trở đi mỗi năm cho thu vài chục kg quả. Từ năm thứ 2, thứ 3 trở đi mỗi năm cho thu hoạch hàng trăm kg.
• Với giá bán tối thiểu 1.200 đồng/kg quả (theo hợp đồng) mỗi vụ từ một gốc gấc, người nông dân thu về trên 100.000 đồng.

Hiện trên địa bàn tỉnh Bác Ninh cũng đã có một số hộ trồng gấc nhưng chủ yếu phục vụ nhu cầu sử dụng trong gia đình, mỗi năm mỗi khóm gấc cho thu hái gần 100 quả, bình quân mỗi quả đạt trọng lượng 2 kg.

Cây gấc sẽ là cây trồng xen tiết kiệm được chi phí bắc giàn, tăng hiệu quả kinh tế. Nhiều diện tích  bỏ hoang cũng là nơi có thể phát triển loại cây này. Việc phát triển cây gấc không đòi hỏi vốn, kỹ thuật canh tác đơn giản, dễ nhân giống.

• Bên cạnh đó, lợi thế tận dụng được nguồn chất thải của gia súc, gia cầm làm phân bón, điều này sẽ góp phần tích cực cải thiện môi trường sống tại các hộ gia đình và trong thôn.
• Đặc biệt, việc phát triển cây gấc trong các hộ gia đình sẽ hình thành thói quen sử dụng các sản phẩn từ quả gấc, nâng cao sức khoẻ cộng đồng.

Theo khảo sát từ cơ sở, hầu hết các hộ dân ở Bác Ninh đều có diện tích vườn  có thể trồng được từ vài chục đến vài trăm gốc gấc. Nhận thấy việc đưa cây gấc vào sản xuất không những mang lại hiệu quả kinh tế mà còn tận dụng được nhiều lợi thế, do vậy ông Nguyễn Duy Như, Giám đốc Công Ty Tuệ linh đã chọn Bắc Ninh làm địa bàn đầu tư. Để làm được điều này cùng với việc cung cấp giống, chuyển giao kỹ thuật cho hàng ngàn hộ dân ở các xã và thị trấn, Công Ty Tuệ linh còn ký hợp đồng lâu dài thu mua sản phẩm gấc quả tươi với người dân. Hiên nay công ty đã xây dựng một nhà máy Usapha chế biến dầu gấc và các sản phẩm khác của công ty tại Bác Ninh.

Chia sẻ

Chia sẻ

Gấc chứa nhiều vitamin và chất bổ dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch, tốt cho tim mạch, làm đẹp da

Gấc có tên khoa học là Momordica cochinchinensis thuộc họ Bầu bí.

• Dây leo to, sống lâu năm, có rễ mập. Thân cứng nhẵn, có cạnh và khía.
• Lá mọc so le, có 3-5 thuỳ màu lục sẫm, tua cuốn to, đơn.
• Hoa đực và hoa cái riêng trên cùng một cây.
• Quả hình bầu dục hoặc hình trứng, có cuống mập, đầu tù hoặc hơi nhọn, dài 12-17cm, mặt ngoài có rất nhiều gai nhọn, khi chín màu đỏ; hạt dẹt, màu đen hoặc xám đen, vỏ ngoài rất cứng có răng tù ở mép, dày 5-6 mm.
• Mùa hoa quả tháng 7 – 12.

Phân bố, sinh thái

Chi Momordica L. có khoảng 45 loài trên thế giới, đa số là cây trồng, tập trung chủ yếu ở vùng nhiệt đới châu Phi và châu Mỹ. Châu Á có 5-7 loài, trong đó Việt Nam có 4 loài. Gấc được trồng chủ yếu ở Ấn Độ, Trung Quốc, Philipin, Lào và Việt Nam.

Ở Việt Nam, gấc được trồng từ lâu đời trong nhân dân.

Theo kinh nghiệm của nhân dân ở một vùng thuộc tỉnh Hải Hưng, gấc có loại tẻ và loại nếp được phân biệt như sau:

• Gấc tẻ: tên khác là gấc giun (Hưng Yên), ruột màu đỏ, ăn không ngấy (màu này nhạt đi khi đồ chín), quả to, rất sai, gai quả dày và có nhiều hạt.
• Gấc nếp: tên khác là gấc gạch, ruột màu vàng, quả nhỏ, cây ít quả, gai quả thưa, ít hạt.

Bộ phận sử dụng

Nên ăn trái khi chín hoàn toàn, tức là khi vỏ ngoài có màu đỏ cam tươi và hơi mềm khi chạm vào. Trái cây có màu đỏ sẫm và quá nhão khi sờ vào thường là trái quá chín và kém chất lượng. Hạt và phần cùi đỏ bao phủ chúng (vỏ, bao hoặc màng) đều có thể ăn được. Vỏ ngoài màu cam tươi không ăn được.

Rửa sạch trái cây, sau đó cắt đôi hoặc dùng tay bẻ đôi (trái cây phải mềm khi chín). Dùng thìa hoặc dĩa xúc hạt và ruột đỏ bên trong.

• Hạt thường được sử dụng trong các chế phẩm thuốc khác nhau.
• Ruột và màng gấc được dùng làm màu thực phẩm, chế biến trong nhiều món ăn.

Giá trị dinh dưỡng của gấc

Theo Học viện Dinh dưỡng Thể thao Canada, gấc có các giá trị dinh dưỡng sau:

Dinh dưỡng từ quả gấc

Gấc có tác dụng chống lại oxy cao

Trong gấc có chứa hàm lượng cao chất carotenoid cũng như lượng axit béo quan trọng, pro-vitamin A, vitamin E, carbohydrate và protein.

Các nghiên cứu cho thấy:

• Hàm lượng Lycopene gấp 5 lần cà chua
• Hàm lượng Beta-carotene gấp 8 lần cà rốt

Lớp vỏ hạt màu đỏ có thể ăn được của quả gấc là một nguồn cung cấp lycopene và beta-carotene tuyệt vời, hai chất chống oxy hóa carotenoid chịu trách nhiệm cho màu sắc sặc sỡ của trái cây. Cả hai chất chống oxy hóa này đều cho kết quả nghiên cứu chống lại tổn thương tế bào do các phân tử gốc tự do có hại gây ra.

Ngoài ra, carotenoid có tác dụng làm giảm nguy cơ đột quỵ, đau tim, phổi, ruột kết và các loại ung thư khác và bệnh thoái hóa của mắt như đục thủy tinh thể.

Gấc chứa nhiều vitamin E

Chia sẻ

Chia sẻ

Gấc chứa hàm lượng dinh dưỡng cao cùng nhiều loại vitamin tốt cho sức khỏe

Kết quả nghiên cứu khoa học cho biết, trong trái Gấc có chứa hàm lượng cao một số chất dinh dưỡng, nhân hạt gấc có chứa 55,3% lipit (chất béo); 16,6% protein (đạm); 2,9% gluco; 2,8% xenlulo; 6% nước; 11,7% chất khoáng; 2,9% chất vô cơ; 1,8% tanin… Ngoài ra còn có một lượng nhỏ các men photphotoba, invedaxa, nhất là có hàm lượng beta caroten (tiền vitamin A) rất cao…

Vì thế, Gấc không chỉ giúp trẻ em phòng chống khô mắt, mờ mắt, phát triển trí tuệ, giúp phụ nữ có làn da hồng hào, tươi trẻ, tăng sức đề kháng với bệnh tật mà còn giúp nam giới ngăn chặn nguy cơ ung thư gan, u xơ tuyến tiền liệt…

Ở miền Nam, trái Gấc hầu như có quanh năm, còn ở miền Bắc Gấc thường chín vào dịp cuối đông. Khi chọn Gấc, nên chọn những trái có dáng tròn đều, gai nở, vỏ ngoài màu đỏ cam, cầm nặng tay và quả còn nguyên vẹn, không bị vỡ hoặc giập vì sẽ mau hỏng không để lâu được. Gấc có thể được chế biến thành rất nhiều món ăn ngon, hấp dẫn.

Món ăn từ Gấc

Xôi Gấc

Xôi Gấc là món ăn yêu thích của mọi lứa tuổi, từ em bé đến các cụ già bởi màu sắc đỏ đẹp và vị ngọt thơm của gấc. Vì sắc đỏ rất đẹp nên xôi Gấc được dùng nhiều trong các cuộc khao vọng, đình đám, các dịp lễ tết hay cưới hỏi.

Cách làm:

• Gạo nếp vo sạch rồi ngâm nước qua đêm, vớt nếp ra để ráo.
• Trái Gấc bổ đôi, lấy thịt Gấc đánh nhuyễn với ít rượu trắng, sau đó trộn đều Gấc với nếp, muối, đường.
• Cho tất cả vào chõ hấp khoảng 20 phút, mở nắp cho nước cốt dừa lên, trộn đều, đậy nắp lại nấu thêm đến khi nước dừa thấm và xôi chín mềm.
• Múc xôi ra đĩa ăn nóng, có thể tùy ý rắc thêm dừa tươi nạo.

Xôi Gấc vừa có màu sắc đẹp mắt, vừa có tác dụng chống lão hóa, duy trì sự trẻ đẹp

Bánh chưng Gấc

Cách làm:

• Gạo nếp vo sạch, ngâm nước qua đêm, vớt nếp để ráo rồi trộn với thịt Gấc đánh nhuyễn với một chút xíu rượu trắng.
• Sau đó gói và luộc bánh chưng như bình thường.

==> Bánh chưng Gấc có màu đỏ đẹp, rất hấp dẫn. Ngoài ra, còn rất nhiều loại bánh làm từ Gấc như Bánh gai Gấc, Bánh ít Gấc, Bánh tét Gấc, Bánh in Gấc…

Bánh chưng gấc – món ăn yêu thích của nhiều bạn nhỏ

Bò kho Gấc

Thịt bò kho Gấc cũng là món dễ làm và khá đặc biệt nhờ hương vị và màu sắc của Gấc.

• Thịt bò lựa thịt bắp hoặc gàu tùy ý thích, rửa sạch, cắt miếng vuông. Gấc tách lấy thịt, trộn đều với ít rượu trắng.
• Ướp thịt bò với Gấc, nước mắm, bột ngọt, đường và gừng tươi đập giập. Bắc nồi lên, cho dầu Gấc vào, dầu sôi, cho thịt bò vào xào cho đến khi săn lại, thêm nước vào rồi nấu tiếp đến khi thịt bò thấm và mềm là được.
• Có thể kho bằng nồi áp suất cho nhanh mềm. Món bò kho này dùng với cơm trắng rất ngon

Thịt bò kho gấc đẹp – độc – lạ

Các món xốt Gấc

Gấc cũng có thể dùng nấu trong các món hải sản như món Cá xốt Gấc. Cá điêu hồng hoặc các loại cá tùy thích đem ướp với ít muối rồi chiên vàng, để ráo dầu.

• Thịt Gấc hòa với rượu trắng. Bắc chảo lên bếp, đổ vào chảo ít dầu Gấc, dầu nóng cho hành tỏi băm nhuyễn vào phi thơm, cho tiếp cà chua băm nhuyễn cùng thịt Gấc vào, nêm nếm gia vị nước xốt cho vừa ăn.
• Nếu thích ăn cay, hãy thêm chút tương ớt, rưới nước xốt lên cá. Món xốt này dùng nóng với cơm trắng.

Xem thêm: Cách làm dầu gấc đơn giản tại nhà mà hữu ích

Chia sẻ

Chia sẻ

Video dưới đây chia sẻ đến bạn cách làm dầu gấc đơn giản nhất tại nhà.

Chia sẻ

Chia sẻ

Lycopene là carotenoid duy nhất có khả năng ngăn ngừa được chứng nhồi máu cơ tim, bảo vệ gen khỏi bị tổn thương và có khả năng hạn chế những biến chứng của bệnh tiểu đường. Ngoài ra, phần ăn được của gấc chứa lượng Beta-carotene(chiếm ½ tổng carotenoid có trong dầu gấc) cao gấp hai lần so với dâu gan cá thu và khoảng 10 lần so với cà rốt.

Nhìn thấy giá trị của cây gấc, để giúp quý bà con có thể trồng được cây gấc trong vườn nhà chúng tôi xin giới thiệu một số kỹ thuật trồng và chăm sóc gấc sau đây:

Hình ảnh giàn gấc trĩu quả của người dân (hình ảnh minh họa)

Kỹ thuật trồng và chăm sóc gấc

Chọn giống

1.1. Nhân giống bằng hạt:

• Chọn những trái to, đẹp, trái gấc đã ngã màu đỏ cam, cắt xuống và để thêm một đến hai ngày cho trái gấc chín sinh lý hoàn toàn.
• Tách ra lấy hạt rửa sạch bằng nước cho sạch cơm và chọn những hạt tròn đều, mẩy để làm giống có thể gieo ngay vào bầu nilong khi hạt đang tươi cho tỷ lệ nảy mầm khá cao hoặc phơi khô bảo quản kín
• Khi gieo ngâm trong nước ấm từ 55 – 60 độ C, khoảng 10 – 15 tiếng sau đó vớt ra để ráo đem gieo trong bầu nilong sau gieo cây phát triển được 20 – 25 ngày thì đem trồng.

1.2. Nhân giống bằng hom(dây gấc):

• Chọn những cây gấc cho trái to, ổn định, không sâu bệnh, để làm giống cắt hom giống thành từng đoạn có độ dài từ 20 đến 40cm (chú ý: phải để đầu ra đầu, ngọn ra ngọn)
• Sau đó bôi đầu ngọn bằng vôi hoặc tro cắm đầu gốc xuống đất khoảng 10 – 15cm nghiêng 15 độ và tưới giữa ẩm thường xuyên (phải làm lưới che nắng cho gấc)
• Sau hơn một tháng từ nách lá bật chồi để chồi vươn dài và ổn định sau đó đem trồng.

Thời vụ trồng

Để cây gấc phát triển tốt và nhanh nên trồng vào đầu mùa mưa ở miền nam trồng 15/5 – 10/6 dương lịch. Đối với các tỉnh phía bắc nên trồng vào tháng 2 tháng 3 dương lịch.

Khoảng cách trồng

Thông thường để cây gấc phát triển tốt nên trồng khoang cách 5 x 5 m hoặc 5 x 4 m.

Kích thước hố trồng

Trước khi khoan hố đất phải được dọn sạch cỏ dại cày chảo 3 một lần, sau đó khoan hố với kích thước 60 x 60 x 60 cm.

Phân bón

Trước khi trồng nên bót lót tất cả các loại phân trước 1 tháng lượng phân bón cho một cây là: 1 kg super lân + 0,5 kg vôi + 10 kg phân chuồng + 0,5 kg NPK (16-16-8) + 40gram diazan để phòng trừ mối và sâu. Tất cả trộn đều và cho xuống hố lấp đất lại và dùng bàn chân dặm mạnh một cái ở giữa hố để sau trồng cây cho đúng hố.

Làm giàn

Nếu trồng với số lượng ít thì có thể tận dụng bờ rào để cho gấc leo còn trồng với quy mô vừa và lớn thì nên làm giàn cho gấc leo.

Giàn cho gấc có thể tận dung cây tre hoặc trụ bê tông cao khoảng 2,5 m (10 vuông để làm trụ) sau đó căng kẽm 2 li loại mềm cho dễ căng đan ô lưới 50 x 50 cm.

Kỹ thuật chăm sóc gấc

• Sau trồng cây gấc bén rể và bắt đầu phát triển khi dây gấc vươn dài khoảng 40 – 50 cm thì dùng que rào cho gấc bò lên giàn và thường xuyên bắt các ngọn gấc bò đều trên giàn.
• Đánh bồn xung quanh gốc bán kính rộng 60 cm.
• Thường xuyên xới xáo làm cỏ trong bồn cho cây gấc phát triển tốt.
• Cần ủ rơm vào bồn (nếu có điều kiện) ở mùa khô để hạn chế cỏ dại và thoát hơi nước và phải xa gốc 10 cm.
• Thường xuyên tưới nước khi trời nắng hạn, đặc biệt là giai đoạn ra hoa đậu trái.

Phân thúc phân:

• Sau trồng cân bón thúc phân cho cây phát triển tốt mỗi năm nên bón 3- 4 lần hoặc căn cứ theo tình hình phát triển của cây mà bón.
• Thời gian bón: Đầu mùa mưa khoảng 15/5, giữa mùa mưa vào tháng 8 – 9 và cuối mùa mưa tháng 10 – 11 hàng năm.
• Loại phân giai đoạn cây chưa ra hoa đậu trái thì bón phân NPK(16-16-8), sau khi ra hoa đậu trái thì có thể dung phân NPK(20-20-15).
• Lượng bón mỗi gốc 100- 200 g/gốc.
• Cách bón đào xung quanh gốc và cách gốc khoảng 25 – 30 cm rộng 10 cm, sâu 10 cm sau đó bỏ phân xuống và vùi đất lại. Nếu có phân chuồng hoặc phân vi sinh thì hàng năm bón bổ sung cho cây khoảng 5 – 10 kg/gốc.
• Sau mỗi năm thu hoạch dây gấc sẽ tàn cần cắt bỏ những dây sâu bệnh, không cho trái, những dây còi cọc.

Phòng trừ sâu bệnh hại

Sâu hại

Cây gấc thường gặp một sâu hại chính sau: như bọ dừa, rầy mềm, nhện đỏ, sâu ăn lá.

Để phòng sậu hại cần thường xuyên dọn vệ sinh đồng ruộng, bón phân cân đối cho cây phát triển tốt. Khi mật độ sâu hại cao có thể dung một số thuốc hóa học sau xịt cho cây như padan 95 sp, vibasu 50ND, actara…

Bệnh hại

Cây gấc thường gặp một số bệnh hại sau:

Đốm lá:

Mặt trên lá bị bệnh có nhiều chấm vàng, mặt dưới lá có chất xám. Dây gấc bị bệnh sẽ phát triển kém không cho trái hoặc cho trái ít. Phòng bệnh dùng thuốc benlat C, ridomil…

Bệnh cháy lá gấc:

Bệnh làm cho lá gấc cháy thành đốm hoặc cháy khô cả lá phòng bệnh dùng cacbenzim, benlat C, rovral…

Bệnh hoa lá:

Cây gấc bị bệnh hoa lá thường bị đốm vàng xoắn lại, dây còi cọc không cho trái.bệnh do vi trùng gây nên chưa có thuốc đặc trị. Để hạn chế thường xuyên xịt thuốc phòng bọ dừa, rệp. Khi cây bị bệnh thì nên nhổ bỏ để hạn chế lây lan.

Bệnh tuyến trùng:

Dây gấc bị bệnh tuyến trùng thường làm tổn thương bộ rễ, làm cây còi cọc, kém phát triển và vàng. Phòng bệnh trước khi trồng cần rãi Furadan 34, diazan, mocap để phòng.

Thu hoạch

Sau trồng khoảng 9 tháng đến 12 tháng cây gấc bắt đầu cho trái.

Gấc ra hoa vào tháng 6, trái gấc cho thu hoạch lai rai không tập trung chính vị vậy, khi quan sát trái chín khoảng ½ và có màu đỏ là thu được.

• Xem thêm: Vì sao dầu Gấc được nhiều người sử dụng
• Xem thêm: VTV2 đưa tin về vùng trồng cà gai leo chuẩn sạch quốc tế GACP WHO lớn nhất ở Việt Nam

Chia sẻ

Chia sẻ

Với những lợi ích tuyệt vời đó, Tuệ Linh đã xây dựng vùng nguyên liệu Gấc nếp tại Gia Bình (Bắc Ninh) và vùng Triệu Sơn (Thanh Hóa) rộng 13 ha. Những quả Gấc nếp này theo dây chuyền sản xuất hiện đại để làm ra sản phẩm DẦU GẤC TUỆ LINH chăm sóc sức khỏe toàn diện.

Bằng những đầu tư đúng đắn này, các sản phẩm chứa Dầu gấc của Tuệ Linh từ nhiều năm qua đã được đông đảo người tiêu dùng đón nhận và hứa hẹn xuất khẩu ra thị trường quốc tế trong tương lai không xa.
Xem thêm: Các chuyên gia nói gì về gấc

Chia sẻ

Chia sẻ

Lycopene có tác dụng chống lão hóa, phòng chữa sạm da, trứng cá, rụng tóc, nổi sần. Có tác dụng dưỡng da, bảo vệ da, giúp cho da luôn hồng hào, tươi trẻ và mịn màng. Vì thế mà người ta thường gọi gấc là loại quả đến từ thiên đường.

Tuy nhiên bên cạnh những yếu tố có lợi cho sức khỏe thì gấc cũng có thể gây độc cho cơ thể nếu chúng ta sử dụng sai cách. Là loại quả có nhiều công dụng và cung cấp nhiều dưỡng chất cho cơ thể, gấc được dùng làm phẩm màu để chế biến các món ăn hàng ngày cho gia đình. Nhiều người thường nghĩ rằng những thực phẩm tốt thì sử dụng nhiều sẽ tốt cho sức khỏe.

Tuy nhiên chúng ta cần lưu ý và tránh sai lầm này trong khi sử dụng quả gấc, vì quả gấc có chứa rất nhiều dạng tiền vitamin A. Đây là loại vitamin tan trong dầu, do vậy khi dư thừa, vitamin A không thải ra khỏi cơ thể hàng ngày như các loại vitamin tan trong nước mà nó tích đọng lại trong gan. Nếu dùng quá nhiều carotene, hay còn gọi là tiền vitamin A, gây tích trữ dưới da sẽ gây ra tình trạng vàng da, đặc biệt là ở lòng bàn tay và bàn chân, nếu dùng thời gian dài có thể gây ngộ độc. Đối với người lớn, khi lạm dụng vitamin A sẽ có các biểu hiện như đau đầu, buồn nôn, mệt mỏi, khô da, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.

Đối với trẻ em, khi lượng vitamin A vượt quá mức cần thiết cho cơ thể, trẻ thường chậm tăng cân, đau xương, tăng trẻ hóa, kìm hãm sự phát triển xương, làm trẻ chậm lớn. Khi sử dụng quả gấc, nhiều người có thói quen giữ hạt gấc lại để làm thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, phải thận trọng khi sử dụng vì hạt gấc chữa độc tính và có thể gây nguy hiểm nếu không dùng đúng cách.

Do vậy, không dùng hạt gấc làm thuốc, thông qua đường uống một cách bừa bãi mà chỉ nên làm thuốc dùng bôi ngoài da và liều lượng chỉ nên khoảng từ 2 đến 4 gram một ngày khi dùng phải nướng chín hạt. Một lưu ý nữa mà nhiều người thường làm khi chế biến quả gấc đó là loại bỏ màng đỏ bao quanh hạt gấc. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của một số nhà khoa học thì mang đỏ bao quanh hạt gấc có tác dụng tương tự như vitamin A hỗ trợ điều trị bệnh khô mắt và giúp tăng cường thị lực hiệu quả.

Vì thế, khi sử dụng không nên loại bỏ màng đỏ bao quanh hạt gấc. Đối với món gấc có rất nhiều tác dụng. Tác dụng thứ nhất là làm xối đẹp và ngon.

Để dùng gấc, một số gia đình rất cầu kỳ chế biến quả gấc thành dầu gấc để dành dùng trong một thời gian dài. Theo các chuyên gia, người lớn mỗi ngày chỉ nên dùng trong khoảng 1-2ml dầu gấc, chia làm hai lần và dùng trước bữa ăn. Nhưng cũng cần lưu ý, khi đã dùng dầu gấc thì không ăn đồng thời các dầu quả, dầu beta-carotene như cà rốt, mỹ đỏ, đu đủ trong cùng một ngày.

Nếu sử dụng liên tục trong một thời gian sẽ bị vàng da. Chúng ta cũng nên lưu ý, trong chế biến thức ăn, đặc biệt không dùng mỡ gấc hoặc dầu gấc để rán. Bởi vì nhiệt độ cao sẽ phá hủy carotene chứa trong gấc mà chỉ trộn dầu gấc vào thức ăn đã nấu chín.

Ngoài ra, có thể uống thay dầu cá, trung bình mỗi ngày khoảng 10 gram tức khoảng 2 muỗng cà phê. Nếu là dầu gấc nguyên chất ép từ màn gấc đã phơi và sấy khô thì liều cho trẻ em hàng ngày chỉ nên dùng 8 giọt là đủ. Lưu ý khi dùng gấc, nếu dùng vừa phải và đủ thì tác dụng rất tốt.

Nếu dùng thường chuyên và lâu dài thì gây ra thừa vitamin A, ngộ độc vitamin A. Khi gây ngộ độc vitamin A mới là lâu đầu, đặc biệt là trứng rụng tóc. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì hàm lượng lycopene trong gấc cao gấp 70 lần cà chua. Ngoài ra, gấc còn chứa nhiều chất khác như vitamin E, carotene, làm vô hiệu hóa 75% các chất gây ung thư, đặc biệt là ung thư vú, ung thư tuyến tiền luyệt.

Gấc cũng được xem là loại thực phẩm tốt cho những người thừa cholesterol trong máu. Nếu sử dụng gấc thường xuyên và liên tục, sẽ giảm được lượng cholesterol, không mong muốn, làm bên thanh mạch, chống sờ vữa động mạch, từ đó chống tai biến, giúp hệ tuần hoan khỏe mạnh, tốt cho tim, chống các bệnh tim mạch, tai biến, tăng cường tuổi thọ. Tinh chất curcumin trong dầu gấc có khả năng loại bỏ các gấc tự do gây ung thư có trong thức ăn, nước uống hàng ngày.

Bên cạnh đó thì beta-carotene chứa trong màng của quả gấc cũng có tác dụng chống oxy hóa mạnh, làm xóa bỏ tàn nhang, ngăn ngừa các nếp nhăn, làm cho da rẻ, hồng hào, mịn màng, chống rụng tóc, giúp mau chóng mọc tóc, ngăn ngừa béo phì, điều hòa huyết áp, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, giúp cơ thể nâng cao hệ thống miễn dịch. Trong gấc cũng rất giàu selen, khoang chất và các vitamin. Đây là những chất có ích trong việc ổn định hệ thần kinh và có tác dụng chống lại các biểu hiện của bệnh trầm càm, một loại bệnh đang gia tăng nhiều ở trẻ nhỏ và những người chịu nhiều áp lực trong cuộc sống hiện nay.

Gấc chứa nhiều vitamin A nên rất tốt cho mắt, giúp làm sáng mắt và chữa một số bệnh liên quan tới mắt. Nhiều nghiên cứu đã khẳng định dầu gấc có hàm lượng beta-carotene cao gấc 1,8 lần so với dầu gan cá thu, 15 lần so với cà rốt. gấc là một loại quà quen thuộc và được trồng khắp nước ta.

Nhiều người biết đến công dụng của gấc qua món ăn đó là xôi gấc. Bởi xôi là một món ăn dần dã, gắn bó trong cuộc sống thường ngày của nhiều người. Xôi gấc, loại xôi được chế biến từ nếp cùng với gấc.

Khi nấu chín xôi có màu đỏ của gấc đã tạo ra một vị xôi thơm ngon và rau giá trị dịnh dưỡng. Xôi gấc thường được nấu trong các bữa tiệc gia đình, ngày lễ, tết. gấc là một loại hoa quả có màu đỏ và có nhiều vitamin A. Đối với vitamin A, gấc là một loại vitamin tăng trong dầu.

Khi dùng vitamin A để điều trị các bệnh thiếu vitamin A và làm cho sáng mắt. Công dụng thứ hai là gấc làm xôi để tăng thêm độ ngon miệng. Thứ ba là hạt gấc.

Hạt gấc thì người ta nướng lên để người ta chữa quả bị. Mặc dù gấc là thực phẩm cung cấp rất nhiều dưỡng chất quan trọng, nhưng khi sử dụng chúng ta cũng cần lưu ý để loại bỏ những thói quen khi sử dụng, tránh những tác hại đến cơ thể. Một số bài thuốc chữa bệnh từ gấc, bổ sung vitamin A, dùng dầu gấc trộn vào thức ăn đã nấu chín hoặc uống, mỗi ngày khoảng 2 muỗng cà phê.

Nếu là dầu gấc nguyên chất ép từ màng gấc đã phơi, sấy khô, thì liều cho trẻ em hàng ngày chỉ cần tám giọt. Chữa quai bị, hạt gấc 3-4 hạt đốt thành than, trộn đều với dầu vừng hoặc giấm thanh hay rượu, bôi đều lên chỗ sưng ngày 3-4 lần. Tác dụng giảm đau, tiêu sừng rất tốt.

Chữa tụ huyết do chấn thương, 50 hạt gấc đốt cháy đen, giã nhuyễn cho vào 1 lít rượu trắng ngầm trong lọ thủy tinh 2 tuần, dùng để xoa bóp ngoài. Mỗi lần từ 5-10ml rượu, xoa bóp đều vào vùng da bị tụ máu. Chữa mụn nhọt, sừng tấy, dùng hạt gấc giã nát hòa với 1 ít rượu 30-40 độ, bô lên vùng da bị mụn nhọt nhiều lần trong ngày sẽ tróng khỏi.

Chữa bệnh viêm xoang, lấy khoảng 20-25 hạt gấc, đem nướng xém đen phần vỏ, phần hạt gấc chín mềm. Sau đó đem giã nhỏ, bằng cối, lấy cả phần vỏ đã chay xém. Ngâm với rượu ngon, sau 1 ngày là có thể đem ra dùng để trị bệnh viêm xoang.

Cash dùng: Dùng tăm bông, chấm vào dung dịch hạt gấc ngâm rượu, bôi lên sống mũi. Chờ 2 phút cho thuốc ngấm thi xịt hết mủ đặc trong xoang mũi. Thuốc có tác dụng rất nhanh, chỉ cần 2 phút là có thể cảm nhận thấy cơn đau xoang mũi thuyên giảm đến 95%.

Xem thêm: Phát triển đa dạng các sản phẩm từ gấc

Xem thêm: Các chuyên gia nói gì về gấc

Chia sẻ

Chia sẻ

GIỚI THIỆU

Quả gấc (Momordica cochinchinensis Spreng) là một trái cây đặc biệt của Đông Nam Á, đặc biệt quen thuộc với Người Việt Nam do giá trị dinh dưỡng cao [1-3]. Gấc chứa một số carotenoid (lutein, betacryptoxanthin, zeaxanthin, alpha-carotene, betacaroten, cis-lycopene, trans-lycopene, vitamin C, vitamin E và một số axit béo (omega-3, omega-6)) [4-5].

Hình ảnh quả Gấc

Trong số các carotenoid này, lycopene có thu hút nhiều sự quan tâm vì nó hoạt động chống oxy hóa in vitro [6]. Lượng lycopene trong hạt gấc dao động từ: 0,380-0,408mg / g, tương ứng (Aoki và cộng sự, Năm 2002; Vương và cộng sự, 2006) [7-8]. Trong khi, Ishida et al. (2004) báo cáo rằng nồng độ lycopene trong gấc nằm trong khoảng từ 1.546-3.053 mg / g [9]. Nhung et al. (2010) báo cáo nồng độ cao hơn của lycopene ở mức 2,378-3,728 mg / g [10]. Dựa theo nghiên cứu từ Đại học California, Hàm lượng lycopene trong quả gấc cao gấp 70 lần so với hàm lượng lycopene trong cà chua và cao hơn nhiều hơn so với các loại rau khác như dưa hấu, đu đủ, ổi đỏ, bưởi đỏ hoặc dâu tây [8].

Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã chọn các dung môi và điều kiện thích hợp để chiết lycopen từ gấc trái cây. Hơn nữa, để cải thiện sự hấp thụ của lycopene vào cơ thể, yếu tố hoạt động này là được tạo ra ở dạng hạt nano bằng nhũ tương hóa / bay hơi dung môi theo phương pháp đông lạnh.

THỰC NGHIỆM

Nguyên vật liệu

• Nguyên liệu sử dụng trong nghiên cứu này là quả gấc chín được sưu tầm tại Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương và Tỉnh Nghệ An vào tháng 1/2017.
• Tiêu chuẩn hóa học bao gồm Lycopene (> 90%) được mua từ Sigma Aldrich.Tất cả các dung môi được sử dụng trong nghiên cứu này đều được làm khô mới theo phương pháp chưng cất tiêu chuẩn.

Chiết xuất Lycopene từ quả gấc

Quy trình chiết xuất lycopene từ quả gấc được thể hiện trong hình 1.

1. Toàn bộ thịt gấc vớt ra và màng đỏ bao quanh hạt đã hoàn toàn tách biệt.
2. Gấc được sấy khô trong lò đối lưu dưới nhiệt độ sấy 60-80oC.
3. Lycopene được chiết xuất ít nhất ba lần từ hạt gấc khô sử dụng dung môi hữu cơ như dichloromethane (DCM), chloroform, tetrahydrofuran (THF), toluen, ethylacetat, ete dầu mỏ, hexan và etanol.
4. Toàn bộ dung dịch được cô đặc dưới áp suất giảm; sau đó, etanol được thêm vào từ từ để kết tủa lycopene.
5. Chất rắn được lọc, kết tinh lại trong DCM / etanol để tạo ra bột màu tím.

Điều chế nanolycopene

Nanolycopene được điều chế bằng cách tạo nhũ tương / dung môi phương pháp bay hơi.

• Đầu tiên, lycopene (10 mg), tween (10 mg), span (10 mg), BHT (1 mg) được hòa tan trong 3 mL DCM.
• Pha hữu cơ đã được thêm vào từng giọt đến 10 mL dung dịch polyvinyl ancohol (PVA) (0,7% w / v) với Ultra-Turrax (T18 IKA, Đức) máy đồng hóa ở tốc độ 8400 vòng / phút trong 10 phút.
• Các hạt nano được đặt trong máy sấy đông lạnh Buchi (Nhiệt độ đầu vào: 150 oC, nhiệt độ đầu ra: 60 oC, máy hút 100%, pumb 46%) để có màu đỏ đậm bột nanolycopene.

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Sấy khô gấc

Thời gian thích hợp để làm khô gấc trong vòng 15 giờ. Lúc sấy khô nhiệt độ từ 60 đến 80 oC, độ ẩm đã giảm nhanh chóng trong vòng 5 giờ đầu tiên và giảm từ từ trong những giờ sau. Sau 15 giờ sấy khô ở 60-70 oC, khối lượng gấc khô được cố định ở mức 31,5%. Trọng lượng này vẫn không thay đổi sau khi khô lên đến 20 giờ.

Khi sấy gấc ở 80 oC, độ ẩm nhanh chóng giảm trong 5 giờ đầu. Tuy nhiên, sau 15 giờ, trọng lượng của màng gấc vẫn ở 33%. Tuy nhiên, khi sấy ở nhiệt độ cao, trong thời gian dài, gấc mất đi màu và mùi đặc trưng của chúng. Để tránh quá trình oxy hóa các carotenoit bằng không khí nhiệt, sấy gấc ở 60-70 oC trong vòng 15 giờ trong lò đối lưu là điều kiện thích hợp để có được đạt chất lượng cao để chiết xuất lycopene.

Chiết xuất lycopene từ gấc khô sử dụng dung môi hữu cơ

Lycopene được chiết xuất từ gấc khô bằng cách sử dụng các dung môi hữu cơ khác nhau bao gồm DCM, cloroform, THF, toluen, ethylacetat, dầu mỏ ete, hexan và etanol. Bởi vì không cực và cấu trúc tương tác giữa các phân tử mạnh mẽ, lycopene cho thấy khả năng hòa tan kém trong dung môi phân cực chẳng hạn như rượu. DCM là một dung môi phù hợp cho chiết xuất lycopene.

Hàm lượng lycopen trung bình trong gấc khô khoảng 0,44-0,46%. Phân tích HPLC được thực hiện với LC- Hệ thống 20A. Các Kết quả HPLC cho thấy độ tinh khiết của chiết xuất lycopene cao hơn 90%. Cấu trúc và độ tinh khiết của lycopene chiết xuất VJC, 55 (6), 2017 Hoang Mai Ha et al. được phân tích bằng 1H-NMR và 13C-NMR sử dụng CDCl3 (Hình 4).

Các chất hóa học (trong ppm) tương ứng với 56 proton trong 1H-NMR phổ của Hình 4A và đến 40 cacbon trong 13 Phổ C-NMR của Hình 4B được chỉ định. Các sự thay đổi hóa chất được báo cáo bằng ppm; CHCl3 (7,28 ppm cho 1H) và CDCl3 (77,02 ppm cho 13C) các tín hiệu được sử dụng làm tham chiếu tiêu chuẩn nội bộ.

• 1 H-NMR (CHCl3 ở 7,28 ppm): 6,68-6,20 (14H, m); 5,98 (2H, d, J = 10,0 Hz); 5.135 (2H, bs); 2,15 (8 giờ, bs); 1,99 (12 giờ, s); 1,84 (6H, s); 1,71 (6H, s); 1,64 (6H, s). Giá trị của hằng số ghép nối của các tín hiệu tập trung ở 5,98 ppm được chỉ định cho cấu hình trans xung quanh một phần liên kết đôi.
• 13C-NMR (CDCl3): 139,50 (2C); 137,38 (2CH); 136,56 (2C); 136,18 (2C); 135,43 (2CH); 132,66 (2CH); 131,75 (2C); 130.10 (2CH); 125,76 (2CH); 124,82 (2CH); 123,97 (2CH); 40,25 (2CH2); 26,71 (2CH2); 25,71 (2CH3); 17,71 (2CH3); 16,97 (2CH3); 12,92 (2CH3); 12,81 (2CH3).

Điều chế Nano lycopene

Các Phân tích HPLC cho thấy hàm lượng lycopene của S1 hạt nano là 9,9% trong khi hàm lượng lycopene của hạt nano S2 là 9,8%. Hình 5 cho thấy ảnh SEM của S1 và S2 mẫu.

Các khía cạnh hình thái tương tự của các hạt nano với hình dạng hình cầu khác biệt đã được quan sát. Kết quả chỉ ra rằng trung bình kích thước hạt của cả hai mẫu khoảng 40-60 nm, độc lập với số tiền BHT được nạp ban đầu.

Hình 6 cho thấy:

Độ ổn định của mẫu S1 và S2 trên môi trường xung quanh và môi trường trơ. Bằng sự hiện diện của BHT, mẫu S2 ổn định hơn nhiều hơn mẫu S1. Nếu không, sự suy thoái của lycopene bị ức chế nếu những mẫu này được lưu trữ trong môi trường bên trong.

Ví dụ, trong trường hợp của mẫu S2, với sự hiện diện của 1% BHT, 92 % lycopene vẫn còn nếu mẫu được lưu trữ trong nitrogene.

KẾT LUẬN

• Chúng tôi đã chiết xuất thành công lycopene (độ tinh khiết > 90%) từ quả gấc với hàm lượng lycopen trung bình.
• Hàm lượng trong hạt gấc khô khoảng 0,28-0,46%.
• Nanolycopene được điều chế bởi phương pháp nhũ tương hóa / bay hơi dung môi.
• Những các hạt cho thấy hình dạng hình cầu với trung bình kích thước hạt 40-60 nm.
• BHT được sử dụng như một chất chống oxy hóa để cải thiện sự ổn định của nanolycopene.

Nguồn: Ho Thi Oanh, Hac Thi Nhung, Nguyen Duc Tuyen, Le Thi Kim Van, Trinh Hien Trung, Hoang Mai Ha (2017), Extraction of Lycopene from Gac Fruit (Momordica cochinchinensis Spreng) and Preparation of Nanolycopene, Vietnam Journal of Chemistry, International Edition, 55(6): 761-766.

Chia sẻ

Chia sẻ