Mô tả cây
Củ gió là tên đồng bào Mèo vùng chợ Mường Khương (Lào cai) thường gọi cây này.
- Cây dây leo, sống nhiều năm, luôn xanh tươi, thân dài từ 1-4m. Thân rễ dưới đất có thể mọc tới 1,5m, thỉnh thoảng phình to lên từng đốt hình củ tròn to bằng ngón tay cái, có khi thành một dãy gồm 5-9 củ, màu vàng nhạt, khi cắt có màu hơi trắng, vị đắng. Thân trên mặt đất màu xanh lục nhạt, khi non có lông ngắn.
- Lá đơn, mọc cách. Cuống lá dài 2-5cm, phiến lá hình mác nhọn, gốc lá hình chữ V, phiến lá dài 5-15cm, rộng 2-5cm.
- Hoa đực, cái khác gốc, hoa đực mọc thành chùm nhiều hoa có cuống dài 2-5cm, hoa cái cũng mọc thành chùm gồm 4-10 hoa.
- Quả tròn, cuống quả có đầu phình ra, qủa chín có màu hồng đỏ.
- Mùa hoa: tháng 3-5,
- mùa quả : tháng 11-12.
Phân bố, thu hái và chế biến
- Mọc hoang ở một số tỉnh miền núi cao mát như Lào Cai (Mường Khương), Hoà Bình (Ba Vì).
- Thường thu hái quanh năm, đào lấy củ về rửa sạch, phơi khô. Khi dùng thái mỏng sắc uống hay giã nát đắp bên ngoài.
Thành phần hoá học
- Trong củ gió có vị đắng, tính lạnh, vào 3 kinh tâm, phế vị, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, chủ trị yết hầu sưng đau, ho nhiệt mất tiếng. Dùng ngoài đắp những mụn nhọt sưng đau.
- Nhân dân thường dùng chữa lỵ, ỉa chảy dưới dạng thuốc sắc, với liều 3-6g (2-3 củ) trong một ngày. Còn dùng chữa trâu bò đầy trướng, viêm ruột, tả lỵ.
- Dùng ngoài giã nát đắp lên nơi sưng đau.
