Mô tả
- Loài lưỡng cư sống được trên cạn và dưới nước. Thân dài 8 – 10 cm.
- Đầu tròn dẹt, mắt to lồi có 2 mí, mõm tù, miệng rộng. Da trơn nhẵn, có nhiều nốt sần hay tuyến chất nhờn chạy dọc sống lưng.
- Lưng màu xanh, xanh – vàng hoặc đen bẩn, lốm đốm những mảng sẫm nhạt.
- Bụng trắng vàng.
- Đôi chân sau (làm nhiệm vụ bật nhảy và đẩy nước khi bơi) mập và dài hơn đôi chân trước (dùng để giữ thăng bằng và làm bánh lái khi bơi). Bàn chân trước có 4 ngón, bàn chân sau 5 ngón, giữa các ngón có màng da.
Phân bố, sinh thái
Ếch đồng phân bố ở nhiều nước châu Á. Ở Việt Nam, ếch sống ở khắp các đồng ruộng từ đồng bằng đến vùng đồi núi trong cả nước, kể cả những ao đầm. Về mùa đông, ếch đồng ngừng hoạt động và ẩn mình trong các hang hốc (hiện tượng ngủ đông). Đến mùa hè, thời tiết ấm áp, nhất là những ngày mưa, ếch ra khỏi tổ đi kiếm thức ăn từ chập tối đến đêm khuya. Ban ngày, lại vào hang ẩn nấp. Thức ăn của ếch đồng gồm châu chấu, cào cào, chuồn chuồn, giun đất, dế mèn. Kẻ thù của ếch đồng là rắn, chim nước như cò, vạc…
Mùa sinh sản của ếch đồng vào tháng 3 -7, Đẻ trứng nội thành chùm ở trong hoặc gần nước.
Trứng nở thành nòng nọc có đuôi sống trong nước. Sau một thời gian biến thái, nòng nọc rụng đuổi trở thành ếch trưởng thành. Hoạt động bắt mồi của ếch rất tích cực và nhanh nhạy.
Ếch đồng là động vật có ích, thường diệt trừ các loài côn trùng gây hại cây trồng và các vật ký chủ trung gian truyền bệnh cho người và gia súc.
Bộ phận dùng
- Cả con ếch đồng, tên thuốc trong y học cổ truyền là điền oa, điền kế hay trường cổ, (ếch xanh là thanh kế), lột da, bỏ nội tạng, dùng tươi, phơi hay sấy khô.
- Nòng nọc của ếch đồng, tên thuốc là khoa đầu, để nguyên con.
Thành phần hoá học
Ếch đồng chứa 16,4 – 20% protein, 0,3 – 1,1% lipid, 18 – 22 mg% Ca, 147 – 159 mg% P, 1,1 – 1,3 mg% Fe, các vitamin: 0,04 – 0,14 mg% B1, 0,22 – 0,25 mg% B2, 2,1 mg% PP. Các thành phần trong chất béo là acid myristic, palmitic, oleic, stearic…
Thịt ếch đồng cung cấp 92 calo/100g (Viện Dinh dưỡng).
Tính vị, công năng, công dụng
Trong y học thực nghiệm, ếch đồng là động vật được dùng để nghiên cứu tác dụng sinh học của thuốc chữa bệnh.
Thịt ếch đồng (giống như thịt gà) có vị ngọt, tính hàn, không độc, có tác dụng bổ dưỡng, cường tráng, an thai, lợi tiểu, chữa cam tích ở trẻ em, suy dinh dưỡng, phiền nhiệt, hư lao, ngứa lở. Dạng dùng thông thường là chế biến thành món ăn – vị | thuốc hoặc sấy khô, tán bột, uống hàng ngày.
Công dụng
Chữa lao, thổ huyết, chảy máu cam, ra mồ hôi, ho suyễn:
Thịt ếch nấu chín nhừ, thêm hành và muối đủ đậm, ninh kỹ thêm, ăn trong ngày. Dùng nhiều ngày.
Theo kinh nghiệm gia truyền của Trung Quốc, ếch đồng được dùng phổ biến dưới dạng thức ăn vị thuốc trong những trường hợp sau:
Chữa đau thắt tim, phù tim:
Thịt ếch đồng (2 con), hẹ (3 – 5 cây gồm cả lá và rễ). Tất cả thái nhỏ, nấu chín với nửa bát nước. Ăn trong ngày.
Chữa ghẻ lở lâu ngày không khỏi:
Thịt ếch (2 con) chặt nhỏ, trộn đều với dầu lạc và muối ăn. Lấy gạo tẻ thổi cơm, khi nước cạn còn một nửa thì cho thịt ếch vào, nấu chín mà ăn.
