Rau má lá rau muống

Mô tả cây

Rau má lá rau muống là loài cây thân thảo, có thể sống một năm hoặc nhiều năm. Rễ cây mọc thẳng xuống đất. Thân cây mọc thẳng hoặc hơi nghiêng, cao khoảng 25-40cm, hơi cong, thường phân nhánh từ gốc. Thân có màu xanh xám, không có lông hoặc chỉ có lông ngắn thưa thớt.

Lá:

• Lá cây khá dày.
• Lá ở phần dưới mọc dày, có dạng lông chim với đầu lá lớn, dài khoảng 5-10cm, rộng 2.5-6.5cm. Phần đầu lá có hình tam giác rộng, đầu lá tù hoặc gần tròn, mép lá có răng cưa không đều. Hai bên lá thường có một cặp thùy dài hình mũi mác, đầu tù hoặc nhọn, mép lá gợn sóng.
• Mặt trên lá có màu xanh đậm, mặt dưới thường có màu tím và có lông ngắn.
• Lá ở phần giữa thân mọc thưa hơn, nhỏ hơn, hình mũi mác hoặc hình bầu dục thuôn dài, không có cuống, gốc lá ôm lấy thân, đầu lá nhọn, mép lá nguyên hoặc có răng cưa nhỏ.
• Lá ở phần trên thân ít hơn, có dạng sợi.

Hoa và quả:

• Cụm hoa dài khoảng 8mm, khi hoa nở có thể dài đến 14mm.
• Hoa lúc còn nụ thì rủ xuống, khi nở thì dựng đứng. Thông thường, mỗi cành có từ 2-5 cụm hoa xếp thành dạng tán thưa.
• Cuống hoa mảnh, dài 2.5-5cm, không có lá bắc nhỏ.
• Bao hoa hình trụ, dài 8-14mm, rộng 5-8mm, không có lá bắc con ở gốc.
• Các lá đài (tổng bao) xếp thành một lớp, có 8-9 chiếc, hình mũi mác dài hoặc hình sợi, màu xanh vàng, dài gần bằng hoa, đầu nhọn, mép có màng mỏng, mặt ngoài không có lông.
• Hoa có màu hồng hoặc tím, dài khoảng 9mm, phần ống hoa mảnh, phần trên mở rộng và chia thành 5 thùy sâu.
• Quả có dạng hình trụ, dài 3-4mm, có 5 cạnh, giữa các cạnh có lông tơ nhỏ.
• Phần mào lông của quả dày, màu trắng, mềm mịn.

Thời gian ra hoa và kết quả: từ tháng 7 đến tháng 10.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây mọc hoang ở khắp bãi hoang, dọc bờ ruộng, hàng rào, ven đường. Còn thấy mọc ở các nước nhiệt đới châu Á và miền nam Trung Quốc. Dùng toàn cây (cành hoa lá) thu hái quanh năm. Hái về sao khô hoặc sao vàng

Thành phần hóa học

Chưa tìm thấy tài liệu nghiên cứu

Tính vị

Toàn cây có vị đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, tán ứ, giảm sưng, mát huyết.

Công dụng và liều dùng

Cây Rau má lá rau muống có giá trị dược liệu quan trọng, đặc biệt được sử dụng trong các bài thuốc của người dân tộc thiểu số ở Trung Quốc như  của người dân tộc Đồng, Mục Lao, người Dao, người Choang, người Miêu, người Thổ Giao.

Công dụng trong điều trị

Chữa các bệnh nhiễm khuẩn, viêm nhiễm

• Điều trị cảm mạo, sốt, viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản, viêm phổi, viêm kết mạc.
• Chữa viêm ruột, viêm dạ dày, viêm đại tràng, tiêu chảy, kiết lỵ.
• Hỗ trợ điều trị viêm gan, viêm thận, viêm bàng quang, viêm niệu đạo.

Điều trị bệnh ngoài da và vết thương

• Dùng ngoài da để chữa mụn nhọt, áp xe, viêm da, chốc lở, bệnh ghẻ, viêm mô tế bào.
• Giúp giảm sưng đau do chấn thương, bầm tím, bong gân.

Trị vết rắn cắn, côn trùng đốt.

• Điều trị các bệnh về phụ khoa và tiết niệu
• Dùng trong điều trị viêm nhiễm phụ khoa, viêm cổ tử cung, viêm đường tiết niệu.
• Giảm tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu.

Hỗ trợ điều trị bệnh tuyến vú và tuyến nước bọt

• Dùng chữa viêm tuyến vú, tắc tia sữa, sưng đau tuyến vú.
• Điều trị viêm tuyến nước bọt, quai bị.

Cách sử dụng

• Dạng sắc uống: Dùng toàn cây tươi hoặc khô nấu nước uống.
• Dạng đắp ngoài: Giã nát đắp lên vết thương, viêm sưng.
• Dạng tắm: Dùng để nấu nước tắm cho trẻ nhỏ giúp mát da, trị rôm sảy, mẩn ngứa.

Ngoài công dụng chữa bệnh, cây rau má lá rau muống còn là một loại rau ăn hoang dã, thường dùng phần ngọn non và lá non để chế biến. Rau có vị tươi mát, giòn, hơi giống rau cải cúc, có thể xào, nấu canh hoặc làm rau nhúng lẩu. Ngoài hương vị ngon, rau còn giàu chất xơ, vitamin, giúp thanh nhiệt, giải độc và hỗ trợ tiêu hóa.