Mục lục
Mô tả cây
- Canh châu là một cây nhỏ có cành mang gai ngắn, cành non hơi có lông.
- Lá dai cứng ở phía trên mọc đối, phía dưới mọc cách, phiến lá hình trái xoan dài 10cm, rộng 8-35mm, mép có răng cưa nhỏ, phía đầu nhọn hơi tù, phía cuống hơi tròn.
- Hoa mọc thành bông ở ngọn hay kẽ lá, bông dài 2.5-5cm, đài hoa màu lục trắng, khi còn non có phủ lông mịn, cánh hoa so với đài hoa rất nhỏ.
- Quả hình cầu, đường kính 4-6mm, khi chín có màu đen nhạt, còn vòi và đài tồn tại. Hạt 1-3 có vỏ ngoài màu xám nhạt, nhẵn bóng
Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang và được trồng quanh nhà ở miền Bắc và miền Trung nước ta. Còn mọc ở miền Nam Trung Quốc.
Bộ phận dùng: Lá, cành và rễ. Ta dùng cành và lá cây canh châu khô làm thuốc hay pha nước uống.
Thành phần hoá học
Chưa thấy tài liệu nào nghiên cứu.
Vị thuốc Canh châu
Hình ảnh vị thuốc canh châu
Công dụng:
- Nhân dân ta thường dùng cành lá sắc với nước cho trẻ con mắc bệnh canh châu uống. Phòng sởi, đậu.
- Lá tươi nấu tắm rửa ghẻ lở.
Tính vị: Vị chua hơi ngọt
Kiêng kỵ:
- Người tỳ vị hư hàn, đại tiện lỏng, không dùng đơn thuốc canh châu bằng đường uống.
Bài thuốc có vị Canh châu
Hỗ trợ điều trị sởi: Cành và lá canh châu 20g, tầm gửi cây khế 18g, sắn dây 12g, cam thảo dây, hương nhu, hoắc hương mỗi vị 8g. Tất cả các vị rửa sạch, cho vào ấm đổ 400ml nước, sắc nhỏ lửa còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 5 ngày. Ngoài ra lấy lá canh châu nấu nước tắm hàng ngày.
Để thúc sởi mọc nhanh có thể dùng bài thuốc: Rễ canh châu 30g (hoặc lá 40g) thái mỏng, với 500ml nước, sắc nhỏ lửa còn 300ml chia làm 3 lần, uống trong ngày.
Chữa vết thương chảy máu (nông, hẹp): Lá canh châu, lá đuôi tôm mỗi vị 1 nắm nhỏ 20g, đinh hương 1 nụ, tất cả rửa sạch, để ráo nước giã nhỏ đắp vào vết thương, 2 – 3 ngày liền miệng thì thôi.
Chữa ngứa rôm sảy, mụn nhọt do nóng mới mọc: Cành, lá canh châu 24g, hạ khô thảo, rễ cỏ xước, bồ công anh mỗi vị 20g, lá đơn đỏ 10g. Tất cả các vị rửa sạch, cho vào ấm đổ 750ml nước, sắc nhỏ lửa còn 200ml, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 5 ngày.
Chữa ghẻ nước: Lấy cành lá 1 nắm to, đổ ngập nước nấu cô đặc ngâm rửa vết thương sẽ hiệu nghiệm.