Xạ đen có tên khoa học là Celastrus hindsii Benth et Hook thuộc họ Dây gối (Celastraceae). Trong chiết xuất Xạ đen chứa nhiều hợp chất quý có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư, chống oxy hóa, tăng cường sức đề kháng, tăng miễn dịch, chống viêm nhiễm, làm giảm huyết áp, phòng chống vữa xơ động mạch…
Mục lục
Giới thiệu về cây xạ đen
Tên gọi
- Cây xạ đen hay có tên gọi trong dân gian là cây ung thư, cây đồng triều, cây bạch vạn hoa và cây bách giải, tùy theo vùng miền mà nó có một cách gọi khác nhau.
- Tên gọi khoa học của cây xạ đen: Celastrus hindsii Benth et Hook,
- Họ dây gối (Celastraceae)
Mô tả cây xạ đen
- Cây xạ đen thuộc dạng cây leo, thân gỗ, rễ có thể mọc thành từng búi lớn, bụi leo, hay mọc quấn quanh cây lớn.
- Lá cây xạ đen dài chừng 5-10cm, lá xạ đen có màu tía khi còn non, chuyển xanh màu xanh thẫm khi đã trưởng thành, lá khô khó vò nát và có mùi thơm dễ chịu. Phiến lá hình bầu dục xoay ngược, thường có 7 cặp gân phụ, bìa có răng thấp, mặt lá không có lông, lá không rụng theo mùa, cuống lá dài 5 – 7mm
- Hoa của cây xạ đen thường mọc ở những đầu cành và có màu trắng, quả cây xạ đen khi chín có màu vàng cam với từng chùm nhỏ. Chùm hoa ở ngọn hay ở nách lá, dài 5 – 10 cm. Cuống hoa 2 – 4mm. Hoa mẫu 5. Cánh hoa trắng, Hoa cái có bầu 3 ô.
- Quả nang hình trứng, dài cỡ 1 cm, nổ thành 3 mảnh.
- Hạt có áo hạt màu hồng. Ra hoa tháng 3 – 5; Ra quả tháng 8 – 12
Bộ phận sử dụng
Lá, thân, rễ đều được dùng làm thuốc
Phân bố
- Cây xạ đen được phân bố ở nhiều nước khác nhau: Trung Quốc, Việt Nam, Myanmar, Thái Lan…
- Ở Việt Nam, xạ đen phân bố chủ yếu tại các tỉnh Hà Nam, Quảng Ninh, Ninh Bình, Hòa Bình, Vườn Quốc gia Cúc Phương, Vườn Quốc gia Ba Vì… mọc tự nhiên trong rừng.
Tác dụng của cây xạ đen
1. Cây xạ đen hỗ trợ điều trị ung thư
Qua quá trình nghiên cứu đã phát hiện trong cây xạ đen có chứa hợp chất kháng ung thư: Flavonoid – một loại chất có tác dụng chống oxy hóa có tác dụng phòng chống ung thư hiệu quả.
- Flavonoid là những chất oxy hóa chậm, làm chậm quá trình oxy hóa của các gốc tự do – những tác nhân xấu như bệnh ung thư, lão hóa, hủy tế bào…
- Chất Flavonoid có tác dụng bảo vệ cơ thể, làm chậm sự phát triển của các tế bào ưng thư, các khối u ác tính.
2. Cây xạ đen có tác dụng trong việc điều trị các bệnh về gan:
- Cây xạ đen có công dụng làm mát gan cực kỳ hiệu quả và giúp cho cơ thể thanh nhiệt rất tốt, hỗ trợ điều trị triệu chứng của bệnh xơ gan, ức chế quá trình lipid giảm mạnh, kiểm soát được men gan trong cơ thể.
3. Tác dụng của xạ đen trong điều trị huyết áp
- Những người có tiền sử huyết áp cao cũng có thể sử dụng xạ đen để điều hòa khí huyết giúp huyết áp luôn ổn định.
4.Tác dụng của xạ đen trong hỗ trợ điều trị tiểu đường
- Tiểu đường là căn bệnh rất nhiều người mắc phải, để giảm bệnh này rất nhiều người đã sử dụng xạ đen để chữa bệnh và tác dụng rất hiệu quả.
5. Cây xạ đen có tác dụng chữa bệnh mụn nhọt, lở ngứa
- Cây xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, có tác dụng hữu hiệu trong hỗ trợ điều trị mụn nhọt, lở ngứa hiệu quả.
6. Cây xạ đen giảm đau, tăng sức đề kháng cơ thể nhất là tuổi già
- Cây xạ đen có tính hàn, tác dụng hỗ trợ giải nhiệt cơ thể, loại bỏ các độc tố gây ảnh hưởng tới cơ thể, điều hòa hoạt huyết, giảm đau, an thần, vì vậy trong Đông Y, cây xạ đen là một trong những vị thuốc giúp hỗ trợ giảm đau, và tăng sức đề kháng rất tốt.
7. Tác dụng của xạ đen trong hỗ trợ điều trị máu nhiễm mỡ
- Máu nhiễm mỡ, hoặc gan nhiễm mỡ có thể ngăn ngừa và làm giảm tình trạng bệnh nhờ uống lá xạ đen.
Một số hình ảnh nhận biết của cây xạ đen
Xạ đen thuộc loại cây dây leo thân gỗ, mọc thành bụi, thân cây dạng dây dài từ 3-10m, cành tròn. Lúc non có màu xám nhạt, sau chuyển sang màu nâu, về sau có màu xanh
Chùm hoa ở ngọn hay nách lá, dài 5-10cm, cuống hoa 2-4mm, hoa mẫu 5 cánh, cánh hoa trắng. Hoa cái có bầu 3 ô
Lá mọc so le, phiến lá bầu dục, hình xoan ngược, dài 7-12cm, rộng 3-5cm, dai, gân bên 7 đôi, mép có răng tháp, cuống lá 5-7mm
Quả hình trứng, dài 1cm, khi chín có màu vàng và tách ra thành 3 mảnh, hạt có áo hạt màu đỏ hồng
Một số bài thuốc thông dụng của cây xạ đen
Dùng cây xạ đen hỗ trợ điều điều trị bệnh ung thư:
- Xạ đen (Cả lá và thân): 30-40gram
- Cây bạch hoa xà thiệt thảo: 30gram.
- Cây bán chi liên: 15gram.
- Cây mảnh cộng khô: 25gram
Chế biến:
- Các vị thuốc trước khi dùng nên được rửa sạch và đun với 1,5 lít nước. Đun sôi và để lửa nhỏ liu riu đến cạn còn khoảng 600ml nước
- Uống sau bữa ăn khoảng 15 phút. Nên uống khi thuốc còn nóng để đạt hiệu quả điều trị cao nhất.
- Xạ đen (lá và thân): 40-50 gram
- Cây cà gai leo: 30gram
- Cây mật nhân: 10gram
Chế biến:
Các vị thuốc đem rửa sạch, rồi sắc với 1,2 lít nước. Đun sôi và để lửa nhỏ liu riu thêm khoảng 15 phút cho cây thuốc tiết hết chất ra nước rồi chắt nước uống hằng ngày.
Dùng cây xạ đen giúp tăng sức đề kháng và giảm đau
- Xạ đen (cả lá và thân): 70gram, đem rửa sạch.
- Đun với 1,5 lít nước, đun sôi rồi để khoảng 20 phút cho ngấm, uống thay nước hàng ngày. (Nếu không có thời gian bạn cũng có thể hãm xạ đen bằng bình giữ nhiệt như pha trà tươi).
Những lưu ý khi dùng cây xạ đen
- Không xạ đen dùng cho phụ nữ mang thai
- Không dùng xạ đen cho trẻ nhỏ, phụ nữ cho con bú
- Người mắc bệnh về chức năng thận.
- Không dùng nước xạ đen để qua đêm.