Những lưu ý khi trồng dược liệu Tam thất

Thông tin khoa học

Mô tả cây

• Cây thân thảo, sống lâu năm.
• Lá mọc vòng 3-4 lá một, cuống lá dài 3-6cm, mỗi cuống lá mang từ 3-7 lá chét hình mác dài, mép lá có răng cưa nhỏ, cuống lá chét dài 0,6-1,2cm.
• Cụm hoa hình tán mọc ở đầu cành hoa. Có hoa đơn tính có hoa lưỡng tính cùng tồn tại. Lá đài 5, màu xanh. Cánh hoa 5, màu xanh nhạt. nhị 5, bầu hai hai ngăn.
• Quả mọng hình thận, khi chín có màu đỏ, trong có hai hạt hình cầu.

Công dụng

Theo tài liệu cũ: tam thất vị ngọt, hơi đắng, tính ôn, vào hai kinh can và vị. có tác dụng hành ứ, cầm máu, tiêu thũng dùng chữa thổ huyết, chảy máu cam, lỵ ra máu, đẻ xong máu hôi không sạch, ung thũng, bị đòn tổn thương

Nhân dân coi tam thất là một vị thuốc cầm máu dùng trong các trường hợp chảy máu, bị đánh tổn thương, vì ứ huyết mà sưng đau. Ngày dùng 4-8g dưới dạng thuốc sắc hoặc thuốc bột. Dùng ngoài có tác dụng cầm máu tại chỗ. Tại những nơi trồng tam thất người ta coi tam thất là một vị thuốc bổ không kém nhân sâm, dùng thay nhân sâm.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc

Điều kiện sinh trưởng

Cây tam thất chỉ sống được ở vùng núi cao, khí hậu quanh năm mát lạnh, không thích hợp phát triển ở vùng nắng nóng.

• Ánh sáng: không chịu được ánh sáng trực tiếp của mặt trời, cần làm giàn che hoặc trồng dưới tán cây lớn, với độ che tối 70%.
• Nhiệt độ: thích hợp để sinh trưởng là khoảng 20 – 25oC.

Nhân giống

Ươm hạt vào khoảng tháng 10 – 11, đến khi sang xuân khoảng tháng 2 – 3 năm sau bứng ra trồng.

• Chọn hạt giống tốt: từ những cây đã 3 – 4 năm tuổi.
• Ươm hạt giống: ủ hạt trong cát ẩm cho đến khi hạt nứt nanh.
• Gieo hạt: khi hạt đã nứt nanh, gieo lên luống đã chuẩn bị sẵn; dùng trấu trộn lẫn với tro phủ lên bề mặt hạt đã gieo trồng; tưới ẩm thường xuyên.
• Bứng trồng: vào mùa Xuân, sau khi gieo hạt khoảng 4 – 5 tháng, có thể bứng cây ra trồng (bứng cả bầu đất).

Làm đất

Xới tơi, bừa kỹ đất, làm sạch cỏ; lên luống rộng 1,5m; làm giàn che cho cây trước khi trồng, hoặc trồng dưới tán cây to đã khép kín, đủ ánh sáng dịu 30%.

Mật độ trồng: 20 x 20cm, nghĩa là mỗi mét vuông có thể trồng từ 16 – 20 cây.

Chăm sóc

Thường xuyên làm cỏ, kết hợp bón thúc cho cây bằng phân hữu cơ; chú ý duy trì độ ẩm cho cây phát triển tốt nhất.

Các loại bệnh và cách phòng tránh

Khi cây còn nhỏ thường bị sâu xám cắn ngang thân, nếu diện tích nhỏ có thể bắt bằng tay.

Khi cây nhiều lá đề phòng bệnh rỉ sắt (đốm vàng trên lá cây); diệt bệnh bằng cách thuốc bảo vệ thực vật phun vào khi trời khô ráo.

Thu hoạch và bảo quản

Thu hoạch củ vào vụ mùa thu, sau khi trồng 4 – 5 năm, có khi tới 7 năm.

Đào củ; rũ bỏ đất; rửa sạch; cắt bỏ rễ con; phơi nắng cho héo rồi lăn và vò từ 3 – 5 lần; phơi hoặc sấy cho đến khô. Củ tam thất khô, nếu bảo quản tốt có thể giữ được 6 năm