Cây chó đẻ vốn nổi tiếng với công dụng trị bệnh về gan và thân, nhưng ít ai biết cây chó đẻ cũng có công dụng chữa đau bụng kinh. Trong bài viết sau đây, mời các bạn tìm hiểu kỹ hơn về công dụng này của cây chó đẻ nhé!
Tìm hiểu về chứng đau bụng kinh
Đau bụng kinh là một hiện tượng phổ biến ở phụ nữ khi đến chu kỳ kinh nguyệt. Đa số phụ nữ có tình trạng đau bụng kinh ở mức độ nhẹ đến trung bình, một số người có thể cảm thấy đau đớn dữ dội gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt và sức khỏe.
Theo y học hiện đại, đau bụng kinh sinh ra do sự gia tăng của hormone prostaglandin kích thích co thắt tử cung để đẩy máu kinh ra ngoài gây ra những cơn đau.
Theo đông y, đau bụng kinh có thể được phân tích theo các nguyên nhân và thể bệnh dưới đây:
Huyết ứ: Do máu kinh bị ứ trệ trong tử cung, không thoát ra ngoài bình thường được và gây đau. Khi huyết ứ trong cơ thể gây nên tình trạng đau tức bụng tại thời điểm trước và mới hành kinh. Triệu chứng là đau bụng trước khi có kinh và sau khi có kinh, thích xoa bụng, lượng kinh ít, kèm theo tức ngực sườn, trướng bụng, thở dài dễ chịu, lưỡi có đám huyết ứ, mạch huyền. Phương pháp điều trị là thuận khí hành trệ, hoạt huyết, giải độc. Ví dụ, có thể dùng bài Gia vị ô dược thang hoặc bài Hoạt huyết đông y thế hệ 2.
Huyết hư: Do cơ thể suy yếu, khí huyết hư, mạch xung – nhâm bị rối loạn gây đau. Triệu chứng là sau khi hành kinh rồi đau bụng liên miên, lượng kinh ít sắc nhợt, mặt môi nhợt nhạt, cơ thể gầy, hoa mắt, chóng mặt, hồi hộp, ít ngủ, táo bón, lưỡi nhợt không rêu, mạch trầm hư tế. Phương pháp điều trị là bổ huyết, ích khí, điều can, bổ thận. Ví dụ, có thể dùng bài Bát trân thang hoặc bài Điều can thang.
Thực hàn: Do hàn khí kết ở bào cung làm huyết không vận hành mà gây đau. Triệu chứng là đau bụng trước khi hành kinh và giữa lúc hành kinh, lượng kinh ít, máu đỏ thẫm có cục, người gai rét, sợ lạnh, lưỡi có điểm ứ huyết, rêu trắng, mạch hoạt hoặc phù khẩn. Phương pháp điều trị là trừ hàn, hoạt huyết, tiêu thực. Ví dụ, có thể dùng bài Tán hàn hoạt huyết thang.
Thực nhiệt: Do nhiệt độc ở bào cung làm huyết không lưu thông mà gây đau. Triệu chứng là đau bụng trước lúc hành kinh, kinh trước kỳ, lượng nhiều sắc đỏ hồng, mặt đỏ, miệng khô, mạch huyền sác hoặc hoạt sách. Pháp điều trị là thanh nhiệt lương huyết, hoạt huyết. Ví dụ, có thể dùng bài Sinh huyết thanh nhiệt thang.
Tác dụng điều hòa kinh nguyệt của cây chó đẻ
Theo đông y, cây chó đẻ có công dụng tán ứ, điều huyết, giúp điều hòa kinh nguyệt. Máu kinh được đào thải thuận lợi, không còn ứ trệ sẽ giúp giảm cơn đau hiệu quả. Nhiều người còn sử dụng chó đẻ để điều trị chứng sản hậu ứ huyết gây đau bụng sau sinh.
Các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, cây chó đẻ có tác dụng giảm đau mạnh gấp 3 lần so với Morphin và gấp 4 lần so với Indomethacin. Tác dụng giảm đau được xác định là do sự hiện diện của hỗn hợp steroid (beta-sitosterol, stigmasterol), ester ethyl và acid gallic có trong dược liệu.
Ngoài ra, có một số báo cáo khoa học thể hiện điểm tích cực của loại thảo dược này trong việc điều trị các bệnh phụ khoa của phụ nữ, trong đó có hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) với triệu chứng kinh nguyệt không đều điển hình. Nghiên cứu cho thấy PCOS được gây ra bởi letrozole đã tạo ra các biến đổi như chu kỳ rụng trứng không đều, tăng cường cân nặng buồng trứng, và tác động tích cực đối với hormone giới tính. Các chiết xuất từ cây P. muellerianus đã giảm nhẹ những biến đổi này, đặc biệt là sau 14 ngày điều trị.(Xem chi tiết nghiên cứu ở đây)
Xem thêm: Cách chữa bệnh lậu bằng cây chó đẻ
Cây chó đẻ chữa đau bụng kinh như thế nào?
Dưới đây là một số bài thuốc thông huyết, hoạt huyết với cây chó đẻ, giúp điều kinh, giảm đau bụng kinh:
Bài 1: Chuẩn bị 1 nắm lá chó đẻ tươi và mần tưới, thêm 8g bột đại hoàng. Đem giã nhỏ các vị thuốc, rồi bỏ thêm đồng tiện, chắt lấy nước cốt uống. Bài thuốc này cũng rất hữu dụng cho những người đang có vết thương ứ máu.
Bài 2: Lấy 40g cây chó đẻ (Bỏ rễ) sao khô, sắc với 500ml nước, đun cạn cho tới khi còn khoảng 200ml thì chia nước làm 2 phần uống 2 lần trong ngày. Dùng liên tục từ 3 – 5 ngày trước khi hành kinh và trong suốt thời gian hành kinh.
Lưu ý:
Các bài thuốc giảm đau bụng kinh với cây chó đẻ chỉ nên dùng ngắn hạn trong 2 – 5 ngày, không sử dụng kéo dài hằng ngày uống thay nước. Lạm dụng có thể ảnh hưởng tới chức năng gan và phá vỡ hồng huyết cầu.
