Trái Gấc (Momordica cochinchinensis) là một cây thân leo được trồng phổ biến ở các nước Đông Nam Á, đặc biệt ở Việt Nam. Gấc được biết đến với màu cam và màu đỏ đặc trưng do thành phần giàu beta-carotene và lycopene dùng để chế biến trong thực phẩm, dược phẩm. Dầu gấc làm thuốc bồi bổ cơ thể, chữa bệnh khô mắt, vết bỏng, chỗ lở loét, làm nhanh lên da non, làm liền sẹo,…
Mục lục
Phân tích dinh dưỡng của trái cây gấc
Một nhóm nghiên cứu ở Thái Lan đã phân tích các chất phytochemical trong ba phần của quả gấc: vỏ, lớp thịt, và lớp vỏ ngoài của hạt (lớp bọc thịt của hạt). Họ phát hiện ra rằng:
- Lớp vỏ ngoài của hạt chứa cấp cao nhất của cả hai lycopene và beta-carotene, và các vỏ (màu vàng) chứa số lượng lớn nhất của lutein.
- Dinh dưỡng thực vật khác được xác định trong trái cây gấc bao gồm axit gallic và rutin.
Mức độ hoạt động chống oxy hóa của chất chiết xuất từ quả gấc thay đổi. Chiết xuất từ lớp vỏ ngoài của hạt có giá trị FRAP cao nhất (một thước đo sức mạnh chống oxy hóa). Vỏ non và thịt gấc có hoạt chất chống oxy hóa cao nhất, trong khi giá trị của chất chống oxy hóa chiết xuất từ hạt tăng từ trưởng thành đến giai đoạn chín muồi.
Hình ảnh quả gấc
Thịt gấc có chứa chất béo hỗ trợ trong sự hấp thu của carotenes, vitamin E, và chất dinh dưỡng tan trong chất béo khác trong trái cây. Có các chất béo ở dạng bột làm cho nó dễ dàng hơn nhiều cho các cá nhân để lấy những lợi ích sức khỏe từ quả gấc các chất dinh dưỡng. May mắn thay, một nhóm nghiên cứu xác định làm thế nào để sản xuất bột gấc chất lượng tốt mà vẫn giữ được tổng số hoạt động chống oxy hóa.
Đánh giá các carotenoid có trong trái cây gấc được thực hiện bởi một nhóm nghiên cứu Nhật Bản sử dụng sắc ký lỏng hiệu năng cao. Lycopene là phong phú nhất trong màng hạt giống, hiện tại ở nồng độ gấp mười lần cao hơn so với những gì được tìm thấy trong trái cây và rau quả giàu lycopene. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng lycopene và beta-carotene của hạt lớn hơn nhiều so với tìm thấy trong thịt gấc.
Một nghiên cứu tiến hành ở vùng nông thôn Việt Nam đánh giá lợi ích sức khỏe trái cây gấc liên quan đến nội dung beta-carotene của nó như là một nguồn vitamin A cho trẻ em. Tổng cộng có 185 trẻ mẫu giáo đối tượng có nồng độ hemoglobin thấp của vitamin A đã được ghi lại trong nghiên cứu 30 ngày.
Các em đã được chia trong ba nhóm:
- một nhóm ăn quả, dùng xôi gấc có chứa 3,5 mg beta-carotene
- một nhóm người tiêu thụ bột gạo trộn với 5 mg bột beta-carotene tổng hợp
- một nhóm kiểm soát những người tiêu thụ gạo mà không gấc.
Sau 30 ngày, trẻ em trong các nhóm trái cây và thịt, beta-carotene đã cao hơn đáng kể. Nồng độ retinol huyết tương trung bình ở nhóm ăn quả cao hơn trong các nhóm bột.
Nhìn chung, các nhà nghiên cứu kết luận rằng “beta-carotene từ xôi gấc là một nguồn tốt của carotenoid tiền vitamin A”. Họ cũng kết luận rằng “trẻ em bị thiếu máu nghiêm trọng có thể đặc biệt được hưởng lợi từ thói quen tiêu dùng xôi gấc.
Xem thêm: Các chuyên gia nói gì về gấc
Lợi ích trái gấc với vấn đề sức khỏe khác
Gấc với bệnh tiền liệt tuyến
Gấc với lợi ích sức khỏe về tuyến tiền liệt có liên quan đến hàm lượng lycopene cao. Lycopene đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc ngăn ngừa ung thư tuyến tiền liệt và trong điều trị BPH.
Như vậy đến nay chưa có nghiên cứu đã xem xét tác động của các chất chiết xuất từ gấc về bệnh ung thư tuyến tiền liệt hoặc BPH. Tuy nhiên, dựa trên kết quả nghiên cứu khác của các vấn đề sức khỏe tuyến tiền liệt và lycopene, gấc có thể hữu ích.
Gấc với bệnh ung thư
Gấc đã chứng minh một số tính chất chống ung thư chống lại bệnh ung thư khác, tuy nhiên trong một nghiên cứu được công bố trong Sinh học và Dược phẩm Bulletin, các nhà khoa học báo cáo rằng một loại protein tinh khiết từ hạt gấc cho thấy hoạt động chống khối u cổ tử cung mạnh mẽ chống lại con người, thận, và các tế bào ung thư phổi tế bào nhỏ (Chuethong 2007).
Nghiên cứu khác cho thấy một chiết xuất nước gấc có hiệu quả chống lại ung thư ruột kết ở chuột. (Tien 2005)
Gấc tăng cường hệ miễn dịch
Gấc lợi ích sức khỏe trái cây kết hợp với nó là mức độ cao của beta-carotene không chỉ tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch và tầm nhìn khỏe mạnh mà còn tăng cường sản xuất tinh trùng.
Cả hai thành phần lycopene và beta-carotene đã chứng minh khả năng làm giảm nguy cơ đau tim, và zeaxanthin cung cấp bảo vệ chống lại tia cực tím tác động cho đôi mắt.
