Mục lục
Thông tin khoa học
Mô tả
- Cây thảo, cao 0,15 – 1m, phân nhánh ít hay nhiều. Thân mọc đứng hoặc mọc bò, có 4 cạnh rõ, có lông nhất là ở phần non.
- Lá mọc đối, không cuống hoặc có cuống, hình trứng rộng, dài 1,5 – 8 cm, rộng 0,5 -5 cm, gốc bằng hoặc hình nêm, đầu nhọn hoặc tù, mép khía răng hoặc khía tai bèo, hai mặt có lông tơ, cuống lá dài 0,5 – 2 cm.
- Cụm hoa mọc ở ngọn thành chuỳ dài hơn 20 cm; lá bắc rất nhỏ, rụng sớm; hoa nhỏ có cuống dài, màu trắng đốm hồng, đài hình chuông, 5 răng gần bằng nhau và nhọn, có lông tơ và hạch nhỏ màu vàng, tràng dài gấp đôi đài, có ống hình trụ. có lông ở mặt ngoài, phiến chia 2 môi, màu trắng có chấm hồng, môi trên chè 4 thuy ngắn bằng nhau, môi dưới nguyên dài hơn mỗi trên; nhị 4, thò ra ngoài tràng, 2 dài, 2 ngăn, bầu có vòi chẻ đôi.
- Quả bế tư thuôn, hình bầu dục, nhẵn, màu nâu.
- Mùa hoa: tháng 8-10, mùa quả: tháng 11-12.
Công dụng
Cỏ mật gấu vị đắng hơi ngọt, tính mát, có công năng thanh can, lợi đởm, thoái hoàng, thanh nhiệt lợi thấp, lợi tiểu, lọc máu, tán ứ.
Cỏ mật gấu thường dùng chữa viêm gan vàng da cấp tính, viêm túi mật, viêm ruột cấp, kiết lỵ. Còn chữa sưng ứ do chấn thương, đụng dập hoặc bổ té. Liều dùng ngày 15 – 30g hoặc 30 – 60g tươi sắc uống trong ngày.
Hình ảnh cây Cỏ mật gấu
Kỹ thuật trồng và chăm sóc
Thời vụ
Thời vụ trồng tháng 2 – tháng 3.
Thời vụ nhân giống: Giâm vào mùa thu hoặc mùa xuân.
Điều kiện sinh trưởng
- Giống cây ưa ẩm, thích hợp trồng ở những vùng đất ẩm thấp nhưng không bị úng nước.
- Cây sinh trưởng và phát triển tốt khi được trồng ở những vùng đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng; vườn cây luôn thông thoáng, đủ ánh sáng.
Nhân giống
Phương pháp nhân giống: bằng hom hoặc từ hạt.
Chọn giống:
Cành hom phải là những cành mật gấu khỏe mạnh, tươi tốt, không sâu bệnh, có chu vi khoảng 4 – 6cm, được cắt từ những cây trên 1 tuổi; chọn buổi sáng sớm, thời tiết râm mát, cắt cành hom có độ dài từ 7 – 10cm với 2 – 4 lá.
Làm đất:
- Trộn đất với phân chuồng hoai mục, hoặc vỏ trấu, xơ dừa, than bùn, mùn hữu cơ,… để làm tăng thêm giá trị dinh dưỡng cho đất trồng
- Bón lót đất trồng với vôi rồi phơi ải từ 7 – 10 ngày trước khi trồng để diệt trừ hết mầm bệnh trong đất.
Giâm cành:
ngay sau khi cắt cành từ cây; nếu muốn đảm bảo chắc chắn sự phát triển của hom, nên nhúng đầu hom vào dung dịch kích thích mọc rễ trước khi đem giâm cành; tưới nước cho cây đủ độ ẩm cần thiết.
Chăm sóc
- Bón lót: toàn bộ phân hữu cơ.
- Bón thúc: sau khi trồng 15 ngày có thể bón thúc lần đầu bằng đạm loãng với lượng 10g đạm/ 10 lít nước sạch tưới cho cây; sau đó cứ khoảng 20 ngày lại bón thúc đợt tiếp theo cho cây phát triển khỏe mạnh.
Chăm sóc: chú ý thường xuyên tưới nước duy trì độ ẩm cho cây vào mùa khô; tháo nước cho cây vào mùa mưa, tránh ngập úng; định kỳ làm cỏ vun xới cho cây.
Các loại bệnh và cách phòng tránh
Đề phòng bệnh lở cổ rễ, tránh để cây bị úng nước vào mùa mưa.
Thu hoạch và bảo quản
- Thu hái toàn cây quanh năm (đợt đầu tiên là sau khi trồng khoảng 1 – 2 tháng).
- Rửa sạch cây, chặt khúc, dùng tươi hoặc phơi khô.
Bộ phận dùng làm thuốc: Toàn cây.
