Đau nửa đầu là bệnh lý thường gặp ở người trung tuổi gây ra nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày như khó nói chuyện, chóng mặt, ù tai,… Điều trị đau nửa đầu bằng các bài thuốc Đông y đang được nhiều người lựa chọn bởi tính an toàn và hiệu quả tốt.
Mục lục
1. Bệnh đau nửa đầu
Chứng đau nửa đầu còn gọi là nhức đầu kiểu migraine, là một loại đau đầu có chu kỳ xuất hiện từng cơn do sự rối loạn chức năng của tế bào thần kinh, đặc biệt là tế bào thần kinh vùng dưới đồi (hypothalamus), dẫn đến sự rối loạn co thắt mạch máu sinh đau đầu.
Các cơn đau nửa đầu thường kéo dài hàng giờ đến vài ngày và đôi khi nghiêm trọng đến mức cản trở các hoạt động thường ngày của bạn. Ở một số trường hợp, người bệnh có khả năng trải qua một giai đoạn cảnh báo trước khi có cơn đau nửa đầu, gọi là dấu báo thoáng qua (aura). Khi đó, bạn có thể gặp các rối loạn thị giác như thấy các tia lóe sáng hoặc có những điểm mù, hay bị ngứa ran một bên mặt, tay hay chân và khó nói chuyện.
2. Triệu chứng thường gặp
- Rối loạn thị giác, chẳng hạn như nhìn thấy nhiều điểm sáng, tia sáng lóe lên hay nhiều hình dạng khác nhau
- Cảm giác châm chích ở một bên cánh tay hay chân
- Tê, yếu ở một bên mặt hay một bên cơ thể
- Gặp khó khăn khi nói chuyện
- Nghe thấy các tiếng ồn hay nhạc bên tai
- Đau ở một nửa đầu bên trái hoặc bên phải
- Cơn đau nhói lên hoặc đau như bị đập vào đầu.
3. Tình hình bệnh đau nửa đầu
Đau nửa đầu là một bệnh rất phổ biến, ảnh hưởng 12–28% dân số ở bất cứ một giai đoạn nào trong cuộc sống.
Dựa trên các kết quả của một số nghiên cứu, tỉ lệ bệnh trong một năm là khoảng từ 6–15% ở đàn ông trưởng thành và từ 14–35% ở phụ nữ trưởng thành. Con số này thay đổi theo lứa tuổi rất nhiều: khoảng 4–5% trẻ em dưới 12 tuổi bị đau nửa đầu, không có sự khác biệt nhiều lắm giữa con gái và con trai.
- Tỉ lệ mắc mới tăng rất nhanh ở con gái sau khi dậy thì, và tiếp tục tăng khi trưởng thành. Đến khi bắt đầu độ tuổi trung niên, khoảng 25% phụ nữ đã từng bị đau nửa đầu ít nhất 1 lần một năm, so với tỉ lệ <10% ở nam giới. Sau khi mãn kinh, các cơn đau ở phụ nữ giảm đáng kể, và cho đến độ tuổi trên 70 thì số lượng bệnh nhân nam và nữ lại xấp xỉ nhau, với tỉ lệ bệnh trở lại khoảng 5%.
- Tỉ lệ mắc mới của bệnh đau nửa đầu có liên quan đến tỉ lệ mắc bệnh động kinh trong các gia đình, tỉ lệ đau nửa đầu cao gấp đôi ở những người có người thân bị động kinh, và càng phổ biến hơn ở những bệnh nhân động kinh.
4. Bài thuốc Đông y trị bệnh đau nửa đầu hiệu quả
Đông y cho rằng, chứng đau nửa đầu bệnh lý chủ yếu là não ảnh hưởng tới can, tỳ, thận cùng nhiều tạng phủ khác… Các bài thuốc trị đau nửa đầu dùng theo từng thể bệnh.
Huyết phủ trục ứ thang
Thành phần: Đương quy, sinh địa, hồng hoa đều 9g, đào nhân 12g, chỉ xác, xích thược đều 6g, sài hồ, cam thảo đều 3g, cát cánh, xuyên khung đều 4,5g, ngưu tất 10g.
Chỉ định: Chứng đau nửa đầu và các loại bệnh khác do ứ huyết gây nên.
Cách dùng:
- Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần.
- Thận trọng dùng đối với phụ nữ lượng kinh nhiều.
Đàm đã ông phương
Thành phần: Bạch chỉ 30g, xuyên khung, xuyên ô, cam thảo đều 15g.
Chỉ định: Trị cơn đau nửa đầu.
Cách dùng:
- Thang thuốc trộn đều, 1/2 để sống, 1/2 sao vàng tán bột mịn trộn đều chia thành 10 bao, ngày uống 2 lần mỗi lần 1 bao, trong 24 giờ không uống quá 4 bao, uống với nước sắc lá trà và lá bạc hà.
- Trường hợp cơn kéo dài, cơn hết vẫn tiếp tục uống trong 1 tuần.
Xuyên khung trà điều tán
Thành phần: Lá bạc hà 240g, xuyên khung, kinh giới (bỏ cọng) đều 120g, hương phụ (sao) 250g (hoặc tế tân bỏ cuống 30g), phòng phong (bỏ cuống) 45g, bạch chỉ, khương hoạt, cam thảo chích đều 60g.
Chỉ định: Chứng đau nửa đầu, đau không chừng, một bên hoặc giữa, có triệu chứng sợ lạnh, hoa mắt mũi tắc, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch phù. Bài này chủ yếu dùng cho chứng đau đầu do phong hàn, trường hợp phong nhiệt thêm bạc hà, liên kiều.
Cách dùng:
- Tất cả tán bột mịn, trộn đều, đóng gói; mỗi lần uống 6g, uống với nước trà sau bữa ăn.
Xuyên khung tán:
Thành phần: Xuyên khung, tế tân, khương hoạt, hòe hoa, thạch cao, hương phụ, chích cam thảo đều 15g, kinh giới, bạc hà, nhân trần, phòng phong, cúc hoa đều 30g.
Chỉ định: Trị thiên đầu thống.
Cách dùng:
- Tất cả thuốc tán bột mịn trộn đều; mỗi lần uống 6g với nước trà, ngày uống 3 lần.
Khương hoạt thắng thấp thang
Thành phần: Khương hoạt, độc hoạt đều 3g, cam thảo chích, phòng phong, xuyên khung đều 1,5g, mạn kinh tử 0,9g.
Chỉ định: Chứng phong thấp cứng gáy đau đầu ở biểu, đau toàn thân, phát sốt sợ lạnh, mạch phù.
Cách dùng:
- Liều trên làm thuốc thô cho 300ml nước sắc còn 150ml uống nóng sau khi ăn.
- Đau đầu nhiều xuyên khung tăng đến 15 – 30g, thấp nặng thêm bạch truật 10g, phong nặng thêm bạch chỉ 10g, khương hoạt 6 – 10g.
- Cơ thể hư nhiều mồ hôi thêm hoàng kỳ sống cố biểu.
Thiên ma câu đằng ẩm
Thành phần: Thiên ma, sơn chi, hoàng cầm, đỗ trọng, ích mẫu thảo, tang ký sinh, dạ giao đằng, chu phục linh đều 9g, câu đằng (cho sau) 12g, thạch quyết minh sống (sắc trước) 18g, xuyên ngưu tất 12g.
Chỉ định: Trị đau nửa đầu thể can dương kháng, đau nửa đầu do cao huyết áp.
Cách dùng:
- Sắc uống ngày 1 thang. Là một bài thuốc dùng nhiều trên lâm sàng; tùy theo vị trí đau đầu có thể dùng thêm các thuốc dẫn kinh như: kinh thiếu dương dùng sài hồ, xuyên khung, kinh thái dương dùng khương hoạt, cát căn, kinh dương minh dùng bạch chỉ, kinh quyết âm dùng ngô thù du; đau đầu nặng thêm huyền hồ sách để hoạt huyết định thống.
- Chú ý trường hợp can dương không vượng thì không dùng.
Ma hoàng phụ tử tế tân thang
Thành phần: Ma hoàng 6g, tế tân 3g, phụ tử 3g.
Chỉ định: Đau đầu do ngoại cảm phong hàn, cơ thể dương hư, cho vào 600ml nước; ma hoàng sắc trước (bỏ bọt) cho các vị khác vào sắc còn 300ml bỏ bã uống.
Cách dùng:
- Trị chứng đau nửa đầu do dương hư ngoại cảm.
- Chú ý không dùng đối với bệnh nhân âm hư hỏa vượng hoặc cao huyết áp.
- Kiêng ăn chất sống lạnh và béo mỡ.
Bình can giải kinh thang
Thành phần: Xuyên khung 6g, tang diệp 10g, cúc hoa 12g, từ thạch 6g, đại giá thạch 6g, bạch thược 12g, bạch chỉ 10g, ngưu tất 10g, sài hồ 10g, thần khúc 6g.
Chỉ định: Thiên đầu thống.
Cách dùng:
- Sắc uống, ngày 1 thang chia 2 lần.
Theo: BS. HOÀNG XUÂN ĐẠI
