Hồng hoa là loài cây dược liệu quý, vừa đẹp mắt vừa có nhiều công dụng trong y học cổ truyền. Nếu bạn đang muốn trồng hồng hoa tại nhà, bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách trồng và chăm sóc cây hiệu quả, đơn giản và dễ áp dụng.
Thông tin về cây Hồng hoa
Hồng hoa (tên khoa học: Carthamus tinctorius L.), còn được gọi là hoa rum hay hạt kham, là loài cây thuộc họ Cúc (Asteraceae), thường cao từ 0,6–1,5m, sống hàng năm. Cây có thân đứng, phân cành ở ngọn, lá mọc so le với mép có gai nhọn, cụm hoa màu đỏ cam rực rỡ mọc ở đầu cành. Hoa thường nở vào tháng 6–8 và kết quả vào tháng 9–10. Ở Việt Nam, hồng hoa được biết đến nhiều với sắc đỏ đặc trưng, chính vì vậy mới có tên gọi “hồng hoa”.
Trong Đông y, cây có vị cay, tính ấm, thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị các chứng như bế kinh, đau bụng kinh, ứ huyết sau sinh, viêm tử cung, khí hư và cả chấn thương tụ máu sưng đau.
Không chỉ là dược liệu quý, hồng hoa còn được dùng làm thuốc nhuộm và nguyên liệu trong công nghiệp thực phẩm nhờ màu sắc tự nhiên của nó.
Chuẩn bị trước khi trồng
Để cây hồng hoa sinh trưởng tốt và cho năng suất cao, bạn nên chuẩn bị kỹ ngay từ đầu – từ khâu chọn giống, xử lý hạt đến làm đất. Cây được nhân giống bằng hạt, nên việc chọn giống rất quan trọng. Khi quả chín, hãy chọn những quả to, già, mọc từ cây mẹ khỏe mạnh, đem về phơi khô rồi tách lấy hạt. Sau đó tiếp tục phơi thêm cho thật khô rồi bảo quản cẩn thận để dùng dần. Trước khi gieo trồng, bạn cần xử lý hạt giống bằng cách ngâm trong nước ấm (tỷ lệ 1 sôi : 2 lạnh) khoảng 3–4 tiếng, vớt ra để ráo rồi đem gieo vãi hoặc gieo theo rạch. Đừng quên phủ một lớp rơm rạ mỏng lên mặt đất và tưới nước hàng ngày để giữ ẩm – hạt sẽ nảy mầm sau khoảng 15–25 ngày.
Phần đất trồng cũng đóng vai trò quan trọng. Bạn nên chọn loại đất tơi xốp, thoát nước tốt, rồi cày bừa kỹ, đập nhỏ và để ải vài ngày trước khi trồng. Sau đó tiến hành lên luống cao khoảng 20–25 cm, mặt luống rộng 70–100 cm tùy diện tích. Bón lót bằng phân chuồng hoai mục là bước không thể thiế, bạn có thể rải đều lên mặt luống rồi phủ một lớp đất dày 5–7 cm hoặc trộn phân vào từng hốc trồng. Với cách chuẩn bị kỹ lưỡng như vậy, cây hồng hoa sẽ có điều kiện lý tưởng để phát triển khỏe mạnh ngay từ những ngày đầu tiên.
Kỹ thuật trồng cây Hồng hoa
Thời điểm lý tưởng để trồng cây hồng hoa là vào mùa đông xuân, khi tiết trời se lạnh và có độ ẩm cao – thường rơi vào khoảng tháng 12 đến tháng 1. Khi cây con đã phát triển khoảng 4–5 lá thật, bạn có thể nhẹ nhàng đánh bầu mang ra trồng. Tốt nhất nên trồng vào những ngày râm mát hoặc có mưa nhỏ để cây dễ bén rễ, đỡ mất sức và nhanh thích nghi với môi trường mới.
Về khoảng cách trồng, bạn có thể xếp cây so le thành hai hàng trên luống rộng 70 cm, hoặc ba dãy nếu luống rộng 100 cm – cách bố trí này giúp cây thông thoáng, hấp thụ ánh sáng đều và ít sâu bệnh hơn. Sau khi trồng xong, đừng quên tưới nước ngay và duy trì tưới đều đặn trong khoảng 5–7 ngày đầu để giữ ẩm cho đất. Đây là giai đoạn quan trọng giúp cây ổn định, phát triển rễ và bắt đầu lớn nhanh.
Chăm sóc cây Hồng hoa
Trong quá trình trồng hồng hoa, việc chăm sóc đều đặn và đúng cách sẽ giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đẹp và cho năng suất cao. Người trồng nên thường xuyên làm cỏ, xới nhẹ đất quanh gốc, vừa giúp đất thoáng khí, vừa hạn chế cỏ dại hút mất dinh dưỡng của cây. Song song với đó, cần bón thúc phân đạm kết hợp vun gốc khoảng 3–4 lần trong suốt vụ trồng. Mỗi lần chỉ cần khoảng 500g phân urê cho 100m² đất là đủ để cây hấp thụ, phát triển thân lá mạnh và cho hoa đều màu, tươi sắc.
Ngoài dinh dưỡng, cây hồng hoa cũng cần được bảo vệ khỏi sâu bệnh. Một số loại thường gặp như sâu đục thân, rệp đen hay bệnh héo rũ có thể gây hại đáng kể nếu không xử lý kịp thời. Vì vậy, bạn nên quan sát kỹ vườn cây mỗi tuần, giữ vườn sạch sẽ, thoáng đãng và ưu tiên các biện pháp phòng trừ an toàn như thuốc sinh học hoặc thảo mộc dân gian để đảm bảo chất lượng hoa khi thu hoạch.
Thu hoạch và bảo quản Hồng hoa
Sau khoảng 6–7 tháng trồng, khi cây bắt đầu ra hoa rộ và cánh hoa chuyển từ màu vàng sang đỏ, đó là lúc thích hợp nhất để thu hoạch hồng hoa. Nên thu hái vào những ngày nắng ráo, tốt nhất là vào buổi sáng, và thực hiện cách 2–3 ngày một lần để đảm bảo thu được hoa tươi, đúng độ. Khi thu hoạch, bạn chỉ cần nhẹ nhàng ngắt những hoa đang nở đều – không quá già cũng không quá non – để đảm bảo chất lượng dược liệu tốt nhất.
Sau khi hái, hoa cần được phơi ở nơi có nắng nhẹ hoặc trong bóng râm thoáng gió, tránh ánh nắng gắt làm mất màu và dược tính. Phơi cho đến khi hoa khô hoàn toàn, cánh hoa giòn và không còn ẩm. Cuối cùng, bảo quản hồng hoa khô trong túi kín hoặc hũ thủy tinh sạch, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc và ánh sáng trực tiếp để giữ được hương thơm và chất lượng lâu dài.
Một số lưu ý khi trồng Hồng hoa
- Không nên trồng ở nơi đất thấp, dễ ngập úng hoặc thiếu ánh sáng, vì cây hồng hoa ưa khô ráo và cần nhiều nắng để sinh trưởng tốt, cho hoa chất lượng.
- Tránh bón quá nhiều phân đạm, vì điều này có thể khiến cây phát triển quá nhanh, thân yếu, dễ đổ ngã và giảm chất lượng hoa.
- Chọn vùng đất sạch, xa khu vực thường xuyên phun thuốc trừ sâu hóa học, nhất là nếu bạn trồng hồng hoa làm dược liệu, để đảm bảo an toàn và giữ được dược tính của hoa.
- Nên luân canh với các cây trồng khác để hạn chế sâu bệnh tích tụ trong đất và giúp đất nghỉ dưỡng tốt hơn.
- Thu hoạch đúng thời điểm khi hoa vừa chuyển sang màu đỏ, tránh để hoa quá già sẽ giảm chất lượng và màu sắc không đẹp.
- Bảo quản hoa sau khi phơi ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc, vì độ ẩm có thể làm mất màu và ảnh hưởng đến dược tính của hoa khô.
Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn có thêm kiến thức hữu ích để trồng và chăm sóc cây hồng hoa. Chỉ cần kiên trì và áp dụng đúng kỹ thuật, bạn sẽ thu được những bông hoa đỏ rực, tươi đẹp và giàu giá trị. Chúc bạn thành công với khu vườn hồng hoa của riêng mình!
