Kỹ thuật trồng cây Nghệ đen

Thông tin khoa học

Mô tả cây

• Cây thảo, cao 1-1,5m. Thân rễ hình nón, có vân ngang và khía dọc, mang những củ hình trụ tỏa ra theo hình chân vịt, dày, nạc, có màu vàng nhạt ở trong và những vòng màu xám ở củ già.
• Ngoài những củ hình trụ, thân rễ còn mang những củ hình trái xoan hoặc hình trứng, màu trắng, có cuống dài và mảnh. Lá hình mũi mác, dài 30-60cm, rộng 7-8cm, không cuống, có bẹ dài ở gốc, đầu nhọn có đốm tía dọc theo gân giữa ở mặt trên, mép nguyên hơi uốn lượn.
• Cụm hoa hình trụ, dài 20cm, rộng 5cm, mọc từ thân rễ trên một cán ở bên cạnh thân có lá, thường xuất hiện trước khi cây ra lá; lá bắc phía dưới màu lục nhạt viền đỏ ở mép, lá bắc phía ngọn không mang hoa sinh sản, màu vàng nhạt, pha hồng ở đầu lá; hoa nhiều, màu vàng; đài có hình ống có lông. 3 răng không đều; tràng có ống dài gấp 3 lần đài, thùy hình mũi mác; bao phấn kéo dài thành cựa chẽ ngang; trung đới dạng bản tròn, ngắn, chỉ nhị đính với các nhị lép; cánh môi thắt lại ở gốc, lõm ở đầu, màu vàng; nhị lép đính nhau ở nửa dưới; bầu có lông, nhụy lép hình giùi.
• Mùa hoa quả: tháng 4-5.

Công dụng

Nga truật vị đắng, cay, mùi thơm hăng, tính ôn; chữa ứ huyết có vết thâm tím trên da; đau bụng kinh, bế kinh tích huyết, kinh nguyệt không đều; ăn uống khó tiêu, đầy bụng, nôn mửa ra nước chua.

Kỹ thuật trồng và chăm sóc

Thời vụ

Do điều kiện thời tiết mỗi miền mỗi khác nhau, nên thời gian trồng cây nghệ đen cũng sẽ khác nhau theo từng vùng:

• Miền Nam: tháng 11 – tháng 12.
• Miền Bắc: tháng 2 – tháng 4.

Nhân giống

• Chọn giống: chọn củ nghệ không bệnh, không có mùi thối.
• Làm đất: cày bừa thật kĩ, xới tơi đất, làm sạch cỏ trước khi lên luống.
• Lên luống: cao 25 – 30cm, rộng 1 – 1,2m, rạch hàng ngang trên mặt luống cách nhau 30 – 35cm, sâu 10 – 15cm.
• Bón lót: bằng cách dùng phân chuồng ủ hoai, phân lân, đạm urê và kali rắc lên rãnh trồng; rồi trộn lẫn với đất.
• Trồng mầm: đặt xuống rãnh đã bón lót, phủ một lớp đất dày 2 – 5cm, mỗi mầm củ cách nhau 20 – 25cm.

Chăm sóc

Cần lưu ý duy trì độ ẩm vừa phải cho cây, thường xuyên làm sạch cỏ để tránh sâu bệnh phá hại; cần phá váng và xới xáo khi cây còn nhỏ tạo điều kiện cho củ phát triển; sau 4 – 5 tháng, khi rễ cây đã phát triển, chỉ nên làm cỏ bằng tay.

Bón thúc bằng phân kali, đồng thời vun gốc cho cây nghệ đen sau 20 – 25 ngày trồng, khi cây được 5 – 6 lá. Tỉa thưa bớt lá để cây có thể cung cấp đủ dưỡng chất nuôi củ.

Các loại bệnh và cách phòng tránh

Nghệ là cây trồng có khả năng chống chịu cao nên ít khi bị sâu bệnh hại. Nên đề phòng bệnh thối củ khi bị úng nước, cần khơi rãnh thoát nước trong mùa mưa.

Thu hoạch và bảo quản

Thu hoạch củ từ tháng 12 đến tháng 3 năm sau, khi lá nghệ đã già, không còn mọc lá non nữa; đào thử lên thấy vỏ củ màu vàng sẫm, da bóng; cắt bỏ rễ con, rửa sạch, phơi hoặc sấy nhỏ lửa đến khô.