Quế là một loài cây nhiệt đới thích hợp ở các vùng ẩm, mưa nhiều. Quế có vị ngọt, cay, mùi thơm, tính rất nóng, có tác dụng bổ hỏa, hồi dương nên thường được dùng trị đau bụng, trúng thực, chữa tiêu hóa kém, kinh bế, rắn cắn,…
Mục lục
Thông tin khoa học
1. Đặc điểm hình thái
- Cây thân gỗ sống lâu năm, cao trung bình 18-20m, đường kính ngang ngực có thể tới 40-50cm, thân thẳng tròn, tán lá tương đối hẹp, vỏ màu xám nâu. Vỏ, lá có mùi thơm dễ chịu.
- Lá đơn mọc cách hoặc gần đối, thuôn dài có thể đến 20cm, rộng 4-6cm. Phiến lá cứng có 3 đường gân đặc trưng của lá quế.
- Hoa tựa chùm sim, đầu cành nhánh mạng các hoa trắng nhỏ. Quả dài 12 – 15cm.
2. Đặc điểm sinh thái, lâm sinh
Quế là một loài cây nhiệt đới thích hợp ở các vùng ẩm, mưa nhiều, ưa đất sét pha cát, dễ thoát nước. Quế phân bố rộng rãi khắp lãnh thổ Việt Nam, vùng quế tập trung chủ yếu tại các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Nghệ An, Thanh Hoá.
Giá trị kinh tế
Tất cả các bộ phận của cây quế đều có giá trị.
- Vỏ quế bóc từ thân, cành. Tinh dầu quế chiết ra từ các bộ phận lá, cành nhỏ.
- Quả được dùng trong công nghệ dược liệu và thực phẩm, là một sản phẩm có nhu cầu lớn trên thị trường trong nước và xuất khẩu.
- Quế lớn có đường kính 40 -50cm, xẻ gỗ tốt, gỗ nâu nhạt, thớ thẳng, mịn, khi khô dễ nứt, được dùng để đóng đồ gia dụng thông thường, xẻ ván, làm cột nhà.
Bạn đọc xem thêm: Lợi ích sức khỏe từ cây Quế
Kỹ thuật gieo trồng
1. Nhân giống
Có thể trồng quế bằng cây gieo từ hạt hoặc chiết cành, song kinh nghiệm cho thấy cây chiết cho vỏ rất mỏng, hàm lượng tinh dầu thấp, do vậy phương pháp nhân giống từ hạt vẫn được áp dụng phổ biến.
Thu hái hạt giống:
- Tuổi cây giống từ 15 năm trở lên, sinh trưởng tốt, không bị bóc vỏ hoặc chặt cành lá, không bị sâu bệnh.
- Hàng năm khoảng cuối tháng 12 sang đầu tháng giêng quả quế đã già và sắp chín. Thường mùa thu hái rộ là tháng 2-3.
- Hạt lấy về rửa sạch lớp vỏ thịt ở ngoài, hong cho hạt ráo, tốt nhất sau khi xử lý hạt đem gieo ngay.
- Trường hợp cất trữ thì phải đem phơi khô nhưng tránh nắng to, rồi trộn với cát hơi ẩm theo tỷ lệ 1 hạt/2 cát, chỉ có thể để được 1 tháng. Trong thời gian bảo quản hạt phải đảo hạt 2 ngày lần.
- 1 kg có từ 2000 đến 2500 hạt.
Chuẩn bị đất gieo ươm:
- Đất gieo ươm cần chọn nơi đất xốp pha cát, tránh đất phù sa.
- Lên luống dài 10m rộng 1m, cao 15 – 20 cm.
- Hướng luống Đông Tây để phát huy tác dụng của dàn che, bón lót 3-4kg/m2 phân chuồng hoai, rải đều trên luống.
Xử lý hạt:
Hạt trước khi gieo cần được rửa sạch nước chua ngâm vào dung dịch Booc-đô trong 3-5 phút sau đó vớt ra để ráo nước rồi đem gieo.
Gieo theo rạch:
- Rạch nọ cách rạch kia 20cm (nếu không cấy) cách 10cm (nếu qua cấy).
- Trên rạch, mỗi hạt cách nhau 3-4cm. Lấp đất sâu 12 – 15mm, sau đó phủ mặt luống bằng rơm rạ đã khử trùng bằng nước vôi.
- 1kg hạt gieo được từ 10 – 12m2 (qua cấy), hoặc 20 – 24m2 (không qua cấy).
Chăm sóc:
Giữ ẩm cho đất, đặc biệt những ngày đầu, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hạt nảy mầm. Sau khoảng 15 ngày hạt đã nẩy mầm và chậm nhất sau 45 ngày thì mọc hết. Rỡ bỏ rơm rạ, sau đó làm dàn che cao khoảng 60cm.
- Khi cây được 2, 3 lá thì xới đất và làm cỏ. Khi này cây còn non chưa nên phá váng, các lần sau đó làm cỏ kết hợp phá váng, song phải thận trọng không làm đổ cây.
2. Phân bón
Sau khi gieo 15 ngày, hạt nảy mầm. Khi cây được 3-5 tháng tuổi, tiến hành bón thúc bằng phân vô cơ. Có thể bón theo tỷ lệ 2:2:1 (30g amoni sulfat + 40g supe lân + 10g kali clorur) hoặc 3:3:1 (45g amoni sulfat + 60g supe lân + 10g kali clorur), hoà phân với nước tưới cho 1m2.
Chú ý giữ ẩm và làm cỏ thường xuyên.
3. Trồng cây
Sau 4 đến 5 tháng cây gieo đã cao được 10 – 12cm cần tỉa bớt giữ cự ly thích hợp (20 x 20cm hoặc 20 x 25cm), chăm sóc tiếp đợi mùa đem trồng.
- Đào kích thước hố trồng 40 x 40 x 40 cm.
- Cây đem trồng tuổi từ 1 đến 1,5 năm; cây cao 50 – 70 cm, đường kính cổ rễ 4 -5 mm, cây khoẻ chưa ra đọt non.
- Trồng với mật độ 4000 đến 5000 cây/ha để khúc thân dưới cành thẳng dài ít cành nhánh và tận thu sản phẩm trung gian tuỳ theo điều kiện từng nơi.
4. Thu hái
Cây quế nhân giống bằng phương pháp vô tính sau 6-7 năm cho thu hoạch, nhưng trồng bằng hạt phải sau 20 năm.
Trong quá trình nuôi dưỡng, cần tỉa thưa 2 lần. Đối với cây trồng từ hạt, tỉa thưa lần thứ nhất vào tuổi 8-10, lần thứ hai vào tuổi 15.
- Trung bình mỗi hecta cho 5 tấn quế vỏ và 7 tấn quế chi.
Nguồn: Tổng hợp