Thất diệp nhất chi hoa là loài cây dược liệu có giá trị cao, được dùng phổ biến trong Đông y để hỗ trợ điều trị bệnh. Việc nắm được quy trình trồng cây Thất Diệp nhất chi hoa sẽ giúp người dân chủ động được trong việc trồng và nâng cao hiệu quả trồng, tăng thu nhập cho gia đình.
Đọc trước: Những công dụng nổi bật của thất diệp nhất chi hoa
Mục lục
Quy trình nhân giống thất diệp nhất chi hoa
Quy trình kỹ thuật nhân giống cây Thất diệp nhất chi hoa bằng củ, mảnh củ gồm 7 bước:
1. Chuẩn bị nhà lưới nhân giống cây Thất diệp nhất chi hoa
- Nhà lưới nhân giống cây Thất điệp nhất chi hoa cần thiết kế các khung giàn bằng sắt chắc chắn, đảm bảo độ bền cao và chống gió bão.
- Mái được che bằng lưới đen có độ che phủ >75% ánh sáng trực xạ, xung quanh có thể che bằng lưới ni lông đen.
2. Chuẩn bị củ giống Thất diệp nhất chi hoa
Chọn những củ bánh tẻ, có nhiều mắt ngủ, không sâu bệnh, những củ có kích thước nhỏ thì giữ nguyên cả củ, những củ có kích thước lớn thì cắt thành những mảnh củ nhỏ có chứa mắt ngủ kích thước 4 – 5 cm.
Để tăng hiệu quả nảy mầm của củ, mảnh củ trước khi trồng xử lý củ và mảnh củ Thất diệp nhất chi hoa bằng các chất điều hòa sinh trưởng.
- Ngâm củ, mảnh củ giống trong dung dịch IAA nồng độ 10 mg/l kết hợp với IBA nồng độ 10 mg/l trong thời gian 10 – 15 phút sau đó vớt ra để ráo nước rồi đem trồng.
3. Chuẩn bị giá thể nhân giống cây Thất diệp nhất chi hoa
Lựa chọn đất tơi xốp, thành phần cơ giới nhẹ, hàm lượng mùn cao, độ pH ở mức trung tính, ẩm và thoát nước tốt, không chứa mầm bệnh.
Khi trồng thâm canh với diện tích lớn củ giống sau khi xử lý có thể đem trồng luôn xuống đất (tùy loại đất có thể bón lót thêm phân hữu cơ theo tỉ lệ thích hợp).
Khi ươm mầm trong nhà lưới đất trước khi trồng được làm nhỏ sau đó trộn lẫn với trấu hun theo tỉ lệ (trấu hun 50 % + Đất 50 % ) xử lý nấm và lên luống, bổ hố hoặc rạch thành các rãnh để trồng nếu diện tích nhà lưới rộng.
- Trong trường hợp diện tích nhà lưới nhỏ có thể ươm trồng các củ giống Thất diệp nhất chi hoa trong các bầu nilon (tùy thuộc vào kích thước củ, mảnh củ để lựa chọn loại bầu thích hợp).
4. Thời vụ nhân giống cây Thất diệp nhất chi hoa
Thời vụ thích hợp để nhân giống Thất diệp nhất chi hoa là vào mùa xuân (tháng 1 hàng năm).
5. Cách trồng
- Các củ giống được đặt xuống hố hoặc các hàng đã rạch sẵn, dùng đất lấp nhẹ kín củ và ấn nhẹ cho chặt gốc.
- Khoảng cách trồng: hàng cách hàng 50 cm, cây cách cây 30 cm.
6. Chăm sóc
Hàng ngày theo dõi và tưới đủ ẩm, đảm bảo cho củ mọc mầm nhanh nhất. Tránh tưới quá nhiều nước làm thối củ. Có thể sử dụng hệ thống tưới phun sương hoặc ô doa để tưới, hạn chế làm bại đất hở củ.
7. Thu hoạch cây giống
Sau khi ươm củ giống khoảng 2-3 tháng (củ bật mầm có chiều cao từ 5-10 cm) có thể lấy cây giống đem trồng đại trà. Khi lấy các cây giống đem trồng cần nhẹ nhàng tránh làm gẫy các mầm non và xây sát, dập nát cây. Lựa chọn những cây mập mạp, khỏe mạnh, không sâu bệnh để đem trồng.
![7. Thu hoạch cây giống 1]( "7. Thu hoạch cây giống 1")
Quy trình trồng thất diệp nhất chi hoa
1. Chuẩn bị giống
Chọn cây con giống khỏe mạnh, không sâu bệnh có chiều cao cây khoảng 10 cm -15 cm và số lá từ 4-5 lá trở lên.
2. Thời vụ trồng
- Thời vụ trồng thích hợp là vụ Xuân (khoảng từ 10/2- 10/3 hàng năm).
3. Chuẩn bị đất trồng
Bảy lá một hoa là loại cây đặc biệt ưa bóng, vì vậy cần trồng dưới tán cây khác hoặc ở vườn có mái che.
- Đất trồng Thất diệp nhất chi hoa nên chọn đất tơi xốp, thành phần cơ giới nhẹ, có hàm lượng mùn cao, có độ pH ở mức trung tính, có độ ẩm vừa phải và thoát nước tốt.
- Tiến hành cày đất 2 lần, bừa sạch cỏ dại, nếu đất có mầm mống sâu bệnh hại cần phải xử lý đất bằng nhiệt nóng của mặt trời, hoặc sử dụng chế phẩm vi sinh để tiêu diệt các nguồn sâu, bệnh hại trong đất trước khi trồng. Có thể lên luống để thoát nước khi cần và bổ hố kích thước 30 x 30 cm.
4. Cách trồng
- Khoảng cách thích hợp để trồng Thất diệp nhất chi hoa là: hàng cách hàng 50 – 60 cm, cây cách cây 30 – 40 cm.
- Khi trồng đặt nhẹ cây giống xuống hố sâu 7 – 12 cm (đã chuẩn bị trước), đặt cây thẳng đứng và lấy đất mịn phủ lên rồi ấn chặt tay để đất tiếp xúc tốt với rễ củ, sau đó phủ đất mịn cho bằng mặt luống.
5. Chăm sóc
Bón phân
Hàng năm định kỳ làm cỏ, xới xáo, vun gốc và bón thêm phân chuồng hoai mục, phân vi sinh, NPK. Tuỳ thuộc vào thổ nhưỡng, thực trạng của cây mà lượng phân bón khác nhau. Kết quả nghiên cứu trồng thất diệp nhất chi hoa tại Cao Bằng cho kết quả bón phân tốt nhất:
- Bón lót 1-2 tấn phân chuồng/1 ha.
- Bón thúc 1 lần/năm vào tháng 5 – 6 hàng năm, sử dụng các công thức bón như sau:
- Bón (20N + 20P2O5 + 10K2O) kg/ha hoặc bón (30N + 30P2O5 + 15K2O)kg/ha.
Tưới nước
Cung cấp đủ nước trong suốt quá trình sống cho cây. Đặc biệt trong thời gian 1-3 tháng đầu mới trồng cần tưới nước đầy đủ để đảm bảo độ ẩm cần thiết.
Độ che phủ
Thất diệp nhất chi hoa là cây ưa bóng nên lựa chọn trồng dưới các tán cây hoặc che lưới đen đảm bảo độ che phủ từ 50% – 70% là thích hợp nhất giúp cho cây sinh trưởng và phát triển tốt nhất.
6. Thu hoạch, sơ chế, bảo quản
Tùy vào mục đích sử dụng, có thể thu hoạch củ Thất diệp nhất chi hoa từ năm thứ 3 sau trồng trở đi vào tháng 9 – 10 hàng năm (thời kỳ rụng lá).
- Khi thu hoạch, đào thân rễ rửa sạch, để nguyên đem phơi hoặc thái mỏng rồi phơi khô đều được.
- Thất diệp nhất chi hoa cần được bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.
Tuệ Linh quy hoạch vùng trồng thất diệp nhất chi hoa tại Sapa
Thất diệp nhất chi hoa là loại dược liệu quý, chỉ mọc ở các khu rừng rậm, nên có rất ít trong tự nhiên. Chưa kể đến do nạn chặt phá rừng làm thu hẹp môi trường sống, bị khai thác tận diệt, loài cây này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
Tìm hiểu thêm: Thất diệp chi hoa mọc tự nhiên ở đâu?
Hiện nay, thất diệp nhất chi hoa được đưa vào sách đỏ việt Nam. Nhằm bảo tổn và phát triển cây dược liệu quý hiếu này, Công ty Tuệ Linh đã cho quy hoạch vùng trồng tại bản Khoang Sapa theo tiêu chuẩn GACP của tổ chức Y tế thế giới.
Vùng trồng thất diệp nhất chi hoa của Tuệ Linh nằm trong vùng rừng rậm thuộc dãy Hoàng Liên Sơn ở độ cao trên 2000m. Nơi đây có điều kiện khí hậu thổ nhưỡng rất thích hợp cho sự phát triển của loại cây quý hiếm này. Tuy việc trồng loài dược liệu này gặp nhiều khó khăn do địa thế hiểm trở nhưng bằng tâm huyết cùng kinh nghiệm bảo tồn và phát triển cây thuốc Việt hơn 1 thập kỷ qua, công ty bước đầu đã trồng thành công hơn 10 hecta, và đang mở rộng thêm diện tích ở các vùng lân cận.
Cho tới nay, Tuệ Linh là doanh nghiệp duy nhất sở hữu vùng trồng thất diệp nhất chi hoa tại Việt Nam. Việc phát triển được nguồn dược liệu quý này hứa hẹn mang tới các sản phẩm chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, đặc biệt là các sản phẩm thảo dược lành tính có tác dụng giảm khối u và phòng chống ung thư. Hi vọng trong thời gian tới cùng với sự nỗ lực của chính quyền địa phương và nhân dân, Tuệ Linh sẽ xây dựng được thêm nhiều vùng trồng thất diệp nhất chi hoa hơn nữa, nhân rộng ra các vùng lân cận, để đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu, góp phần nâng tầm cây thuốc Việt.
Nguồn: Viện KHSS – ĐH Thái Nguyên
